Σελίδες


Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Πάσχα στην Κάλυμνο

Το Σάββατο του Λαζάρου, παραμένει το έθιμο να ζυμώνουν "Λαζάρους", να πλάθουν δηλ. ένα ομοίωμα όπου μπορείς να ξεχωρίσεις τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι.
Το πρωί, μετά την εκκλησία, τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους και λένε τα ειδικά κάλαντα για το Λάζαρο.


Την Μεγάλη Πέμπτη, νωρίς το απόγευμα σε μερικές εκκλησίες μαζεύονται για να φτιάξουν τον Ιούδα. Πρώτα θα γίνει ολόκληρο το σώμα με χέρια, πόδια και θα τα παραγεμίσουν με άχυρα και κουρέλια. Έπειτα θα γίνει ξέχωρο κεφάλι που θα ραφτεί πάνω και θα ζωγραφιστούν τα χαρακτηριστικά. Στο ένα χέρι θα έχει ένα σακκούλι με πέτρες, συμβολίζοντας τα τριάκοντα αργύρια. Έπειτα τον κρεμάνε έξω από την εκκλησία στο καμπαναριό ή όπου μπορούν σε τεντωμένο σχοινί. Μένει εκεί έως το μεσημέρι του Μ. Σαββάτου και τον καίνε με φωνές και πειράγματα, όταν αρχίζουν να παίζουν οι καμπάνες για την Πρώτη Ανάσταση.
Την νύκτα της Μεγάλης Πέμπτης όσες γυναίκες, νέες και ηλικιωμένες μπορούν, κάθονται κοντά και γύρω από τον εσταυρωμένο και αρχίζουν να λένε το Μοιρολόι του Χριστού", που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Το μοιρολόι διαρκεί περίπου μία ώρα και έχει δική του μελωδία ανάμεσα σε βυζαντινό τροπάρι και θλιμμένο Δημοτικό Τραγούδι. Επαναλαμβάνεται αρκετές φορές.

Εικόνα

Την Μεγάλη Παρασκευή, δημιουργείται ένα ανεπανάληπτο θέαμα καθώς οι επιτάφιοι, άλλοι στολισμένοι με φυσικά λουλούδια και άλλοι ντυμένοι με ρούχα μεταξωτά, μαζεύονται όλοι μαζί ο ένας πίσω από τον άλλο κι ακολουθούν οι ενορίτες με τα κεριά αναμμένα. Όλοι θα περάσουν μπροστά από τον Δεσπότη που στέκεται μπροστά από τον Μητροπολιτικό Ναό να τους ευλογήσει για να επιστρέψουν στις ενορίες τους.

Εικόνα

Το Μεγάλο Σάββατο, στην ακολουθία όπου διαβάζονται οι προφητείες στο σημείο που ο παπάς αρχίζει να λεει "Αναστήτω ο Θεός" όλο το εκκλησίασμα "παίζει παλαμάκια" χειροκροτεί και ένα αίσθημα χαράς και ικανοποίησης διαχέεται μία βαθιά πίστη ότι όντως ο Χριστός αναστήθηκε. Μετά την ακολουθία γίνεται το σφάξιμο των αρνιών όπου οι γυναίκες τα παραγεμίζουν με ρύζι και ψιλά συκωτάκια και τα βάζουν να ψηθούν σε ειδικό πήλινο σκεύος "μουούρι" το οποίο μπαίνει σε παραδοσιακό θολωτό φούρνο.

Εικόνα

Στις 12 ακριβώς παίζουν οι καμπάνες συγχρόνως όλων των εκκλησιών ενώ από τα βουνά ρίχνουν δυναμίτες.
Την επομένη του Πάσχα, το απόγευμα, ο κόσμος μαζεύεται στην πλατεία στο λιμάνι όπου γίνεται αναπαράσταση της αναχώρησης των σφουγγαράδων όπως στα παλιά χρόνια, δηλαδή αγιασμός μέσα στα πλοία, χοροί και τραγούδια.

Εικόνα

Σκληρή και άγονη γη η Κάλυμνος γέννησε ανυπότακτο λαό γεμάτο ζωντάνια!
Οι εκρήξεις του δυναμίτη αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ψυχοσύνθεσης κάθε Καλύμνιου
. Το έθιμο ξεκίνησε τα παλιά τα χρόνια όταν περίπου τέτοια εποχή έφευγαν τα σφουγγαράδικα όπου οι σφουγγαράδες έκαναν 6-8 μήνες να ξαναδούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα έχοντας να αντιμετωπίσουν χίλιους-δυο κινδύνους! Χώρια που ο Καλύμνιος μαθαίνει από μικρός στον δυναμίτη γιατί αποτελεί έναν επικερδή όσο και καταστροφικό τρόπο ψαρέματος...

Μαζεύονται λοιπόν απ' όλες τις γειτονιές και αποτελούν δυο κυρίως ομάδες πάνω στα βουνά, που είναι αμφιθεατρικά της Πόθιας (πρωτεύουσας του νησιού), που έχουν πάρει το όνομα των κυρίως σφουγγαρογειτονιών (“μαράσια” όπως ονομάζονται στην τοπική διάλεκτο) το "μαράσι" του Άγιου Νικόλα και το "μαράσι" του Αγίου Στεφάνου.Από 'κεί οι Καλύμνιοι χορτάτοι πλέον αφού έχει προηγηθεί το Πασχαλινό τραπέζι, μαζεύονται το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα γιορτάζουν με εκρήξεις που κάνουν τα βουνά να ανατριχιάζουν και να τρίζουν.

Λάμψεις, εκρήξεις και η παρουσία σχεδόν όλης της Καλύμνικης κοινωνίας, καθώς και ένας διάχυτος ηλεκτρισμός που υπάρχει στην ατμόσφαιρα συνθέτουν το σκηνικό της άγριας αυτής παράδοσης.
Τα τελευταία χρόνια άλλωστε έχουνε χρωματίσει το έθιμο αυτό με τ' ανάλογο χρώμα, έχοντας επιβραδύνει την ώρα ενάρξεως του εθίμου, με αποτέλεσμα εκτός απ' τον βροντή που κάνει ο δυναμίτης να είναι ορατή κι λάμψη του συμβάλλοντας έτσι σ' αυτή την γιορτινή ατμόσφαιρα.
Όλη η ένταση κι όλος ο κίνδυνος εκρήγνυνται σε κάτι παμπάλαιες στιγμές όλο λάμψη, ήχο και μυρωδιά αφήνοντας στον καθένα ένα βούισμα στο κεφάλι και στα αυτιά όλο λεβεντιά, επίδειξη και αποκοτιά!

Όλη η συγκρατημένη ομορφιά της Καλύμνου βρίσκεται στην σελήνη που φωτίζει τα βουνά της, στις βροντές και τις λάμψεις των διαδοχικών εκρήξεων, στους ήχους των κυμάτων της θάλασσας, καθώς και στην άγρια μυρωδιά του ανθισμένου θυμαριού που φτάνει στη μύτη σου!
Απλά, πανέμορφα πράγματα δηλαδή,
που σε κάνουν να αισθάνεσαι καλύτερα το μεγαλείο της ζωής.


πηγή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου