Γυναικεία ενδυμασία Καραγκούνας

Γυναικεία ενδυμασία Καραγκούνας - Θεσσαλία, 19ος – 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 3819 Είναι η νυφική και γιορτινή φορεσιά των χωρικών του θεσσαλικού κάμπου. Χαρακτηριστικά στοιχεία της είναι το βαρύ, λινό πουκάμισο με το αυστηρό, μαύρο κέντημα και τα μακριά κρόσσια καθώς και τα δύο πολύπτυχα βαμβακερά φουστάνια. Τη φορεσιά συμπληρώνουν η τσόχινη ποδιά και τα καβαδομάνικα κεντημένα με πολύχρωμα ή χρυσά κορδονέτα. Στο κεφάλι, στο στήθος, στη μέση και στην ποδιά φορούν πολλά κοσμήματα, κυρίως αλυσίδες με νομίσματα. Ο κεφαλόδεσμος σχηματίζεται με πρόσθετες κοτσίδες,το μπουμπάρι .

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/2869811078D43B42962F7A9A677970E659E48EC6.html?start=8

Βράκα, ανδρική ενδυμασία

Βράκα, ανδρική ενδυμασία 19ος – 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 5611 Η φορεσιά απαντάται -με κάποιες παραλλαγές- σε όλα τα νησιά του Αιγαίου και σε παραλιακές πόλεις της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Θεωρείται ότι έχει αραβική καταγωγή και φορέθηκε περισσότερο από τους Αλγερινούς καιτους Αιγυπτίους. Η τυπολογική ή χρωματική διαφορά της φορεσιάς, μαρτυρεί τη χωρογεωγραφική της προέλευση, την αστική ή χωρική, τη γιορτινή ή καθημερινή χρήση της. Τα εξαρτήματα που συμπληρώνουν τη βράκα -εκτός από το πουκάμισο και το γιλέκο- είναι το μεταξωτό ζωνάρι και το φέσι που είχαν πιθανή προέλευση την πόλη Φεζ ή Φας του Μαρόκου. Με την απελευθέρωση, το φέσι αντικαταστάθηκε με γούνινο καλπάκι ή μαντήλι.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/B295FCC1AA2AE9FCD75F5A9965F81CBFA33CE603.html?start=3

Γυναικεία ενδυμασία Ασβεστοχωρίου - Μακεδονία

Γυναικεία ενδυμασία Ασβεστοχωρίου - Μακεδονία, 19ος -20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 4939 Η ενδυμασία που ονομάζεται παϊζάνικα, αποτελεί τη νυφική και γιορτινή ενδυμασία των Παϊζάνων (παλαιών κατοίκων του Ασβεστοχωρίου). Τα περισσότερα εξαρτή- ματα της λειτουργούν ως κώδικεςσυνεννόησης και υποδηλώνουν την ηλικία και την κοινωνική κατάσταση της γυναίκας (κοπέλα, νύφη, ηλικιωμένη κ.ά.). Αποτελείται από το υπόλευκο πουκάμισο, το σαγιά, την καπούτα, είδος επενδύτη και την υφαντή ποδιά, τη φούτα. Τη μέση σφίγγει η ζώνη με την πόρπη, το κλεικουτήρι.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/69618251469093905776705A900CFB971272D357.html?start=5

Παραδοσιακές Φορεσιές Σαμοθράκης

Η ανδρική φορεσιά της Σαμοθράκης ‘’τα κιαχαγιάδικα’’ είναι η τυπική νησιώτικη βράκα.

Τα κομμάτια της φορεσιάς είναι:

•Η βράκα (μαύρο χρώμα, δίμιτο)

•Το πουκάμισο χωρίς γιακά, άσπρο βαμβακερό με μπλε ρίγες το καθημερινό και λευκό μεταξωτό ή μεταξοβάμβακο το γαμπριάτικο

Το χειμώνα αντικαθίσταται από τη μαύρη μάλλινη πλεχτή φανέλα

•Το γιλέκο, τσόχινο μπλε σκούρο ή μαύρο κεντημένο από τους Τερζήδες με γαϊτάνια μαύρα

•Το ζωνάρι, μεταξωτό αγοραστό το επίσημο γαμπριάτικο και μαύρο μάλλινο υφαντό το καθημερινό

•Ο αμπάς, μακρυμάνικος επενδύτης στο ίδιο ύφος με το γιλέκο

•Τα καλτσούνια, οι μάλλινες κάλτσες

•Στα πόδια φορούσαν τα γεμενιά, παπούτσια μαύρα όπως τα σημερινά παντοφλέ και τις καθημερινές τα τσερβούλια (γουρουνοτσάρουχα)

•Στο κεφάλι φορούσαν τον σκούφο, μαύρος γούνινος με προέλευση από τη Ρωσία, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας φορούσαν επίσης και το κόκκινο φέσι.

Η ανδρική φορεσιά εξακολουθούσε να φοριέται από τους ηλικιωμένους κατοίκους μέχρι τη δεκαετία του 1990.


Η γυναικεία φορεσιά της Σαμοθράκης.

Αντίθετα με την ανδρική φορεσιά η παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά της Σαμοθράκης, καταργήθηκε πολύ νωρίς με αποτέλεσμα να μην έχουμε ξεκάθαρη εικόνα της πραγματικής της μορφής. Ο τελευταίος τύπος γυναικείας φορεσιάς που φορέθηκε πριν το 1910 είναι ο σάκος.

Αποτελούνταν από την φαρδιά φούστα ’’ φστάνα’’ η οποία έφτανε μέχρι το έδαφος και τον ‘’σάκο’’ το πάνω κομμάτι που ήταν κλειστό μπροστά μέχρι το λαιμό από το ίδιο ύφασμα μεταξωτό σταμπωτό σε έντονα χρώματα, πράσινο, κίτρινο, κόκκινο, για την επίσημη νυφική στολή ή μπλε βαμβακερό για την καθημερινή. Στο κεφάλι φορούσαν τον ‘’μπασμά με τα στεφανούδια’’ βαμβακερή σταμπωτή μαντήλα, σε κίτρινο ή κεραμιδί χρώμα, και από μέσα το φακιόλι, ένα φεσάκι, το οποίο στερέωναν με μια μαντήλα δεμένη σαν ταινία και τις πλεξούδες. Από τον τύπο της παλιότερης στολής που δεν έχει διασωθεί, διατηρήθηκαν η ασημένια ζώνη καθώς επίσης και το γιλέκο μακρυμάνικο τσόχινο ή μεταξωτό. Το χειμώνα από πάνω φορούσαν τη μπέρτα, πλεκτή ή υφαντή στον αργαλειό. Οι κάλτσες ήταν λευκές βαμβακερές πλεγμένες στο χέρι και τα παπούτσια τους δερμάτινα μαύρα, ανάλογα με το στυλ της εποχής (μποτίνια ή με κορδόνια). Επειδή η νυφική στολή φοριόταν για λίγα χρόνια μετά τον γάμο έχουν εξαφανιστεί οι περισσότερες επειδή στη συνέχεια για να αξιοποιήσουν το ύφασμα το χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή παπλωμάτων.

Οι γυναίκες της αστικής τάξης την ίδια εποχή φορούσαν τα φορέματα δυτικού τύπου που ερχόταν από Κωνσταντινούπολη και ήταν η μακριά φούστα με ουρά και πουκάμισο χωρίς τη χρήση μαντήλας ή άλλου είδους κεφαλόδεσμου.

πηγή

Γυναικεία ενδυμασία Μενιδίου

Γυναικεία ενδυμασία Μενιδίου - Αττική, 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 3830 Φοριόταν στα χωριά των Μεσογείων και είναι γνωστή ως μενιδιάτισσα ή αρβανίτικη. Αποτελεί τη νυφική φορεσιά της δεύτερης κοινωνικής τάξης των χωριών της Αττικής (εκτός της περιοχής Μεγάρων), και φοριέται μέχρι τη γέννηση του πρώτου παιδιού. Έχει ένα αμάνικο πουκάμισο με κεντητό ποδόγυρο και πάνω από αυτό ένα είδος κοντομάνικου μπούστου, ένα κόκκινο ζωνάρι και δυο αμάνικα πανωφόρια. Ο στολισμός του κεφαλιού αποτελείται από τα πεσκούλια, κορδόνια με φούντες και αργυρά στολίδια πλεγμένα στις πλεξούδες, και το φέσι πουσκεπάζεται όλο από τη χρυσή ομπόλια. Έχει πολλά κοσμήματα όπως το επιμετώπιο ξελίτσι, το δικτυωτό γιορντάνι του στήθους, το γιορντάνι του λαιμού και το κορδόνι δώρο του γαμπρού προς τη νύφη και που αποτελείται συνήθως από δέκα σειρές αλυσίδες με φλουριά.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/54423C23F449449D671DCEEE154FBD464CA484AE.html?start=8

Ο τόπος και το τραγούδι του - Κοσκινού,Ρόδος

Γυναικεία ενδυμασία από το Καβακλί Θράκης

Γυναικεία ενδυμασία από το Καβακλί Θράκης 19ος – 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 5626 Με κάποιες παραλλαγές, η ενδυμασία αποτελεί τη γιορτινή ενδυμασία της παντρε- μένης αλλά και της λεύτερης. Συνηθιζόταν στα 11 χωριά της περιφέρειας Καβακλί στην Ανατολική Ρωμυλία (σήμερα ανήκει στη Βουλγαρία). Με την ανταλλαγή πληθυσμών (1922-23), οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλία, Μακεδονία και Θράκη. Κύριο εξάρτημα της η τσούκνα, αμάνικο μονοκόμματο φόρεμα με κεντητό ποδόγυρο που το είδος του κεντήματος, των σχεδίων και των χρωμάτων υποδηλώναν την κοινωνική κατάσταση της γυναίκας (κορίτσι, νύφη, νεόνυμφη, παντρεμένη). Το πουκάμισο είχε μπλε σκούρο μπούστο και το κάτω μέρος του ήταν άσπρο με κεντητό ποδόγυρο. Το λοξά διπλωμένο ζωνάρι συγκρατείται από την ποδιά. Στο κεφάλι φορούν το φέσι, πάνω από αυτό ένα μαντήλι ως στεφάνι και άλλο ένα ελεύθερο στερεωμένο στον τράχηλο με μια καρφίτσα. Στο μέτωπο στερεώνονταν ένα κόσμημα με φλουριά.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/BA6E3F804D41C720285D8CF6FE1DFFC1D45AC8FA.html?start=4

Γυναικεία ενδυμασία Μακράς Γέφυρας Θράκης

Γυναικεία ενδυμασία Μακράς Γέφυρας Θράκης, 19ος-20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 5096 Νυφική και γιορτινή ενδυμασία Μακράς Γέφυρας. Η περιοχή απ’ όπου προέρχεται η φορεσιά, ανήκει σήμερα στην Τουρκία. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών, οι κάτοικοι της διασκορπίστηκαν στη Δυτική Μακεδονία και τη Θράκη. Αποτελείται από βαμβακερό πουκάμισο και αμάνικο μονοκόμματο φουστάνι κεντημένο με ειδικά μοτίβα. Το πανωφόρι είναι μανικωτό ολοκέντητο όπως και η ποδιά. Τη μέση τη ζώνουν με ένα κόκκινο ζωνάρι και πάνω από αυτό φορούν το μπακιροζούναρο σημάδι του αρραβώνα. Στα πόδια φορούν λευκά ποδήματα και στο κεφάλι κόκκινο σκουφάκι με υποσιαγώνιο που σκεπάζεται όλο από το καφέ μαντήλι.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/CCC68B0DD3E536ECAE12A45F94AC0F0CC27FE092.html?start=4

Ο τόπος και το τραγούδι του - Αρχάγγελος Ρόδου

Γυναικεία ενδυμασία Έμπονα Ρόδου

Γυναικεία ενδυμασία Έμπονα Ρόδου, 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 5962 Νυφική και γιορτινή ενδυμασία του χωριού Έμπονας Ρόδου. Η φορεσιά του Έμπονα αποτελείται από δύο τύπους πουκάμισου, πάνω από τα οποία φοριέται το φαρδύ, σουρωτό και από μαύρο σατέν βαμβακερό ύφασμα φουστάνι. Το φουστάνι αμάνικο, ψηλόταλο (ψηλόμεσο) και πιο κοντό από το πουκάμισο σφίγγει στην περιφέρεια με ένα ειδικά πλεγμένο μάλλινο βυσσινί ζωνάρι. Στο κεφάλι δένουν πάνω σ ένα λευκό σκουφάκι ένα μεγάλο μάλλινο σταμπωτό μαντήλι. Στα πόδια φορούν τα ποδήματα, ιδιόμορφες μπότες, οι οποίες όταντεντώνονται, φτάνουν στη ρίζα του μηρού ενώ όταν αναδιπλώνονται δύο φορές, καταλήγουν έως το γόνατο.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/90C908C31FA0F41D63711B83B8872E74089F17F3.html?start=6

Γυναικεία νυφική ενδυμασία από το Τρίκερι

Γυναικεία νυφική ενδυμασία Τρίκερι 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 5149 Ονομάζεται χρυσή φορεσιά και διαφέρει από τις άλλες φορεσιές της Θεσσαλίας. Η επικοινωνία των κατοίκων με τα νησιά, κυρίως με τις Β. Σποράδες, δίνει στην ενδυμασία του Τρίκερι στοιχεία σκυριανής φορεσιάς. Έχει δύο λευκά πουκάμισα και ως δεκατρία μισοφόρια. Το καλό εξωτερικό πουκάμισο είναι από λινό ή μεταξωτό ύφασμα σε διάφορα χρώματα κεντημένο με χρυσά ή πολύχρωμα κεντήματα. Το φουστάνι είναι πολύπτυχο, αμάνικο και κοντό με στολισμένο συχνά τον ποδόγυρο. Τη μέση σφίγγει μία χρυσοκέντητη φαρδιά ζώνη στην οποία στερεώνεται ένα λευκό μαντήλι. Τα σημάδια όπως ονομάζονται τα εξαρτήματα αυτά αποτελούν δώρο του γαμπρού και υποδηλώνουν την κοινωνική του θέση.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/0A94E06DAA2C1707F3D1FDC1451E25D88FA8AB52.html?start=7

Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας - 100 χρόνια μιας "ζωντανής" συλλογής!

Από την Μαρία Μίχα

 

 

 

Το Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας δε θα μπορούσε παρά να μπει στο πνεύμα του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του Λυκείου των Ελληνίδων φιλοξενώντας την έκθεση με τίτλο 100 χρόνια μιας "ζωντανής" συλλογής, μια συναρμογή από μικρές εκθεσιακές ενότητες, που παγιδεύουν στιγμές, αναμνήσεις (παρελθόν), ψευδαισθήσεις (παρόν) και όνειρα (μέλλον) σε παράλληλους χρόνους.

Tο Mουσείο Iστορίας της Eλληνικής ενδυμασίας εγκαινιάστηκε το 1988. Πρόκειται για ένα κατεξοχήν ενδυματολογικό μουσείο, το οποίο περιλαμβάνει στις συλλογές του περίπου 25.000 αντικείμενα, κυρίως αυθεντικές τοπικές φορεσιές και κοσμήματα του ιστορικού ελληνικού χώρου. Σκοπός της ύπαρξής του είναι η συλλογή, η διαφύλαξη, η μελέτη και τέλος η προβολή της ιστορίας της ελληνικής ενδυμασίας. Kύρια δραστηριότητά του είναι η διοργάνωση περιοδικών θεματικών εκθέσεων σε ετήσια βάση, που δίνουν την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίζει κάθε φορά και ένα τμήμα της πλούσιας συλλογής του. Tο Mουσείο Iστορίας της Eλληνικής Eνδυμασίας είναι από το 1997 τακτικό μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Mουσείων (ICOM).

H συλλογή του ενδυματολογικού υλικού του Mουσείου ξεκινά το 1911, όταν η Kαλλιρρόη Παρρέν, η ιδρύτρια του Λυκείου των Eλληνίδων, θέλοντας να παρουσιάσει τις ελληνικές τοπικές ενδυμασίες στις μεγάλες γιορτές του Παναθηναϊκού Σταδίου ζήτησε και πέτυχε να της δανείσουν φορεσιές από όλη την Eλλάδα. Έτσι δημιουργείται ο πρώτος πυρήνας της Mουσειακής Iματιοθήκης του τμήματος Eθνικών Eνδυμασιών του Λυκείου των Eλληνίδων, που εμπλουτίστηκε αργότερα με αγορές και άλλες πολυάριθμες δωρεές.

Εκτός από τις ελληνικές τοπικές ενδυμασίες και τα κοσμήματα, τη συλλογή συμπληρώνουν και αντίγραφα μινωικών, αρχαϊκών και βυζαντινών ενδυμάτων. Δημιουργός τους είναι μια ομάδα Ελληνίδων, οπαδών ενός ρομαντικού κινήματος για την επιστροφή στις ρίζες, που κυριάρχησε τη δεύτερη και τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Ανάμεσά τους είναι η Αγγελική Χατζημιχάλη, η Εύα Σικελιανού, η Μαρία Σωτηρίου.

Με την απόκτηση των πρώτων αυτών ενδυμασιών, η Καλλιρρόη Παρρέν είναι η πρώτη, η οποία το 1914 θα εκφράσει την επιθυμία να δημιουργηθεί "εν είδος μουσείου εθνογραφικού συμπληρούντος το επίσημον του Κράτους". Σημαντική, επίσης, είναι η πολύτιμη συλλογή με πορσελάνινες κούκλες ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές, δωρεά στο Λύκειον των Ελληνίδων από τη Βασίλισσα Όλγα το 1914.

Στη νέα περιοδική έκθεση με τίτλο 100 χρόνια μιας "ζωντανής" συλλογής, που θα διαρκέσει έως το Δεκέμβριο του 2012, μοναδικά κομμάτια βγαίνουν από τις αποθήκες του Μουσείου, με σκοπό το ευρύτερο κοινό να γνωρίσει καλύτερα τον δραστήριο φορέα και τις συλλογές του.
Οι προθήκες καταγράφουν την πορεία της ενδυματολογικής συλλογής του Μουσείου ως απότοκης της ιστορικής διαδρομής του ΛτΕ από το 1911 έως σήμερα και "μιλούν" για την Ιματιοθήκη και τους παράλληλους βίους που ανέπτυξε και αναπτύσσει με τα Τμήματα Εργαστηρίου και Χορού.


Τι θα δείτε:

Στον προθάλαμο του Μουσείου μας υποδέχεται το "κατασκευασμένο" και "μορφικά μεταλλαγμένο" οικείο εσωτερικό μιας Ιματιοθήκης. Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται αντίγραφα ενδυμασιών, που μπορείτε να θαυμάσετε, να αγγίξετε -και γιατί όχι;- να φορέσετε.

Λίγο πιο κει… ακούγεται το στρίγκλισμα των σκουριασμένων γραναζιών που γυρίζουν. Πίσω στο 1911. Η περιήγηση στον κύριο εκθεσιακό χώρο αρχίζει με μια αναδρομικού χαρακτήρα παρουσίαση της συγκρότησης της ενδυματολογικής συλλογής του ΛτΕ. Στα γρανάζια του χρόνου μπερδεύονται δειγματοληπτικά τοπικές ενδυμασίες και αντίγραφα μινωικών, αρχαϊκών και βυζαντινών ενδυμάτων που "έντυσαν" τις λυκειακές εμφανίσεις τα πρώτα χρόνια.

Πιο κάτω… "των συνειρμών το παίγνιο". Σε ένα κουκλόσπιτο "χτισμένο" από χάρτινα tubes, σαν αυτά που τυλίγουν τα υφάσματα, "κατοικούν" πορσελάνινες κούκλες ντυμένες με τοπικές ενδυμασίες. Είναι μερικές από τις κούκλες, που δώρισε η βασίλισσα Όλγα στο ΛτΕ το 1914, οι οποίες αποτέλεσαν πρότυπο για τις πρώτες αναπαραγωγές τοπικών ενδυμασιών που έγιναν στο Λύκειο.
Παραπέρα… Οι δύο όψεις της "διατήρησης" στο ΛτΕ. Αυθεντικά ενδύματα σε συνθήκες φύλαξης "στέκουν" σε αντίστιξη με πιστά αντίγραφα ενδυμασιών, που κατασκευάζονται στο Εργαστήριο του Λυκείου.

Σε παρακείμενη γωνιά... ενδύματα "φορτωμένα" με χειροκροτήματα που "έντυσαν" χορευτικές παραστάσεις, "πρωταγωνίστησαν" σε εθνικές επετείους, "ταξίδεψαν" σε πολλά μέρη και αποτέλεσαν τους "πρεσβευτές" της εθνικής μας παράδοσης, την οποία το ΛτΕ από τα πρώτα χρόνια ίδρυσής του αγωνίστηκε να διασώσει και να διαδώσει.

Την έκθεση πλαισιώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις μαθητών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διαλέξεις, σεμινάρια και συνεργασίες με άλλους φορείς με στόχο την καλύτερη επικοινωνία με το κοινό. Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής του πολιτικής διοργανώνονται σεμινάρια και μαθήματα σχετικά με τον τρόπο ένδυσης και συντήρησης των φορεσιών.

Για περισσότερες πληροφορίες και συνεννόηση για ομαδικές επισκέψεις, µπορείτε να απευθύνεστε στο τηλ.: 210 36.29.513, fax: 210 36.16.690, e-mail: museum@lykeionellinidon.gr
100 χρόνια μιας "ζωντανής" συλλογής
Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας (Δημοκρίτου 7, Κολωνάκι)
Δευτέρα - Παρασκευή: 10:00 - 14:00 (έως το Δεκέμβριο του 2012)
Επιμέλεια - Σχεδιασμός: Τάνια Βελίσκου
Έρευνα - Κείμενα: Νάντια Μαχά - Μπιζούμη
Επιμέλεια ένδυσης: Μαρία Παπαμιχαλοπούλου (γυναικεία ενδύματα), Βασίλης Χαρισσόπουλος (ανδρικά ενδύματα)
Εικαστική Επιμέλεια & Ανάρτηση εκθεμάτων: Ζωή Κόνα 
Επιμέλεια φωτογραφικού υλικού: Αμαλία Μάρκατζη
Γραφιστικά: Square Opinion
Μετάφραση: Μαρία Σούφρα
Διοργάνωση: Τμήμα Εθνικών Ενδυμασιών του Λυκείου των Ελληνίδων. Έφορος: Μαριλένα Κουκουλίθρα - Χαρισσοπούλου
Χορηγός: Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού
Πωλητήριο Mουσείου: Δημοκρίτου 7A, 10671 Aθήνα. Τηλ. 210 36.11.607
Λύκειον των Eλληνίδων
Δημοκρίτου 14 Αθήνα 10673 Τηλ. 210 36.11.042, 210 36.28.978, fax 210 36.07.355.

πηγή

Ο τόπος και το τραγούδι του - «Μόλυβος, η αρχόντισσα της Λέσβου»,

Το επεισόδιο της εκπομπής «Ο τόπος και το τραγούδι του» με τίτλο «Μόλυβος, η αρχόντισσα της Λέσβου», που προβλήθηκε την Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011 από την ΕΤ3


Η εκπομπή αναδεικνύει την Ελλάδα του σήμερα και του χθες, αναλλοίωτη μέσα στην ιστορική της διαδρομή, με τις αδαπάνητες δυνατότητές της να υπάρχει και να εντυπωσιάζει με εθνολογικές και λαογραφικές δράσεις, που ξεχωρίζουν στο χάρτη της βαλκανικής και ευρωπαϊκής κοινωνικής ανθρωπολογίας. Σε αυτό το επεισόδιο «Ο τόπος και το τραγούδι του» ταξιδεύει στο Μόλυβο (Μήθυμνα) Λέσβου και αναδεικνύει τη μουσικοχορευτική ταυτότητα και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία του χωριού. Λαϊκά δρώμενα, μουσικές, χοροί και τραγούδια συναντώνται και γεφυρώνουν τον πολιτισμό της Ανατολής και της Δύσης, σε ένα κατ'εξοχήν τουριστικό μέρος.

Έρευνα - παρουσίαση: Γιώργης Μελίκης
Σκηνοθεσία: Μανώλης Ζανδές

Παίζουν οι μουσικοί: Βαγγέλης Σαραντίδης (βιολί), Ευστράτιος Σιμίνης (βιολί), Τάσος Θεοδοσίου (κλαρίνο), Ιγνάτης Σιμίνης (τρομπέτα), Ευστράτιος Παρτεβάν (ακορντεόν), Παναγιώτης Τατάς (τουμπερλέκι)

Χορεύει ο Σύλλογος Παραδοσιακών Χορών Δημοτικής Ενότητας Μήθυμνας «Ο Μόλυβος»

Κάμερα: Άγγελος Δελίγκας, Μοντάζ: Βούλα Σιδερίδου, Ήχος: Κλεάνθης Μανωλαράς, Επιμέλεια εκπομπής: Γιώργος Κατσαΐτης, Διεύθυνση / οργάνωση παραγωγής: Στέλλα Κιόσογλου, Γραμματεία παραγωγής: Ξανθίππη Μαργαρίτη, Σήμα τίτλων: Σταύρος Συμεωνίδης, Executive producers: Χάρης Νίτισας, Σοφία Αθανασίου

Παραγωγή: ΙΣΧΥΣ advertising για την ΕΤ3 © 2011-12

Γυναικεία ενδυμασία Κάρπαθου

Γυναικεία ενδυμασία Κάρπαθου 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 7214 Νυφική και γιορτινή ενδυμασία Καρπάθου. Η ονομασία της ενδυμασίας προέρχεται από το κυρίως ένδυμα της, το καβά(δ)ι, που πρωτοφοράει η κοπέλα στα 15 της χρόνια. Από τις παλαιότερες ενδυμασίες της ανώτερης τάξης, η ενδυμασία καβά(δ)ι αποτελούσε τον διακριτικό τύπο ενδυμασίας της κανακαράς (πρωτοκόρης). Φοριέται ακόμη και σήμερα καθημερινά στην Έλυμπο. Κύριο εξάρτημά της το καβά(δ)ι, μακρύς ανοιχτός επενδύτης με τυπολογικές ιδιαιτερότητες που παραπέμπουν στη βυζαντινή ενδυματολογία, η πουκαμίσα, από λευκό βαμβακερό ή λινό ύφασμα, κεντημένη στην τραχηλιά με μεταξωτά νήματα, η ζώνη που δένεται γύρω από το καβάι και η ποδιά μεταγενέστερο εξάρτημα από βαμβακερό ύφασμα. Χαρακτηρι- στικό στοιχείο της ενδυμασίας είναι ο κεφαλόδεσμος της που αποτελείται από 3 μαντήλια αγορασμένα από την Πόλη ή τη Σμύρνη (σήμερα το στέλνουν οι ξενιτε- μένοι Καρπαθίτες από τον Καναδά). Χαρακτηριστικό της ενδυμασίας είναι επίσης τα πλούσια κοσμήματα που υποδηλώνουν την οικονομική και κοινωνική θέση της γυναίκας.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/84912395435F06F6C7F577B3F2DD64628168EA7C.html?start=5

Γυναικεία ενδυμασία Σαλαμίνας

Γυναικεία ενδυμασία Σαλαμίνας 19ος – 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 3436 Νυφική ενδυμασία Σαλαμίνας. Φοριέται και σ’ όλες τις γιορτές για ένα χρόνο μετά το γάμο μέχρι τη γέννηση του πρώτου παιδιού. Μοιάζει με τη φορεσιά των Μεγάρων, αλλά και άλλων περιοχών που έχουν ως γνώρισμα τους το φουστάνι αναγεννησιακού τύπου. Το άσπρο βαμβακερό πουκάμισο είναι στολισμένο με δαντέλα στη λαιμό- κοψη, στις άκρες των μανικιών και στον ποδόγυρο. Από πάνω φοριέται το ζιπούνι, φτιαγμένο από βελούδο κεντημένο με λεπτό χρυσό κορδόνι και το αμάνικο φουστάνι το οποίο ως τη μέση είναι φτιαγμένο με βυσσινί βελούδο ενώ από τη μέση και κάτω από χασέ, ραμμένο ειδικά ώστε να σχηματίζει πολλές πιέτες. Ενδιαφέρον παρουσιά- ζει η ποδιά με κεντήματα ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση της γυναίκας. Από τα κοσμήματα χαρακτηριστικό είναι οι αλυσίδες με το σταυρό, φυλακτό- κόσμημα που η γυναίκα φοράει σε όλη της τη ζωή. Πολλά ακόμα κοσμήματα σκεπάζουν το στήθος και καταλήγουν λίγο πάνω από τη μέση της ποδιάς. Χαρακτηρι- στικός είναι ο νυφικός κεφαλόδεσμος, η σκέπη, μία μπόλια από ολομέταξο διαφανές ύφασμα με πλατύ κέντημα.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/6E50F8EE8BBCA69CB7329BD67A4A6BBF40BA0B68.html?start=2

Γυναικεία νυφική ενδυμασία Λευκίμμης Κέρκυρας

Γυναικεία νυφική ενδυμασία Λευκίμμης Κέρκυρας, 19ος-20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 4274 Η νυφική και γιορτινή φορεσιά Κέρκυρας όπως αυτή συνηθίζεται στην περιοχή κυρίως της Λευκίμης. Εσωτερικά φέρει λευκό πουκάμισο και ένα μεσοφόρι με πολλές σούρες. Από πάνω φοριέται η εξωτερική πολυτελής φούστα, ενώ το στήθος καλύπτει ένα είδος λευκής τραχηλιάς πάνω στην οποία προσαρμόζονται όλα τα κοσμήματα της φορεσιάς. Το γιλέκο είναι αμάνικο και αφήνει ακάλυπτο όλο το στήθος ενώ το εξωτερικό μανικωτό, βελούδινο κοντογούνι είναι ολοκέντητο. Τη μέση σφίγγει η χρυσόζωνη. Από αυτήν κρέμονται κατά τη στέψη πολύχρωμες κορδέλες. Η νυφική ποδιά γίνεται από λεπτό ύφασμα και στολίζεται ολόκληρη με στολίδια φτιαγμένα από πολύχρωμες κορδέλες. Χαρακτηριστικός είναι ο νυφικός στόλος ή το γιάδεμα, κεφαλόδεσμος που πρωτοφοράει η κοπέλα την ημέρα του γάμου της και συνεχίζει να φορεί σ’ όλη της τηζωή.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/7436F87CB4574485BEFAB7E0C3FC30B258872DDE.html?start=5

Γούνα από το Καστελόριζο

Γούνα, 19ος αι., Καστελόριζο, Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α.Μ. 6236 Γούνα, βαρύτιμος νυφικός και εορταστικός επενδύτης εξάρτημα της γυναικείας ενδυμασίας του Καστελόριζου. Η ονομασία προέρχεται από την εντυπωσιακή σε χρώμα χρυσαφί γούνα που στολίζει τα μανίκια και τα μπροστινά φύλλα του αντικειμένου. Η πολυτέλεια ενισχύεται από το πυκνοϋφασμένο τερζήδικο χρυσοκέ- ντημα με ελικοειδή διάκοσμο στο κάτω τμήμα των μπροστινών φύλλων, τις άκρες, το λαιμό, τους ώμους και τις ραφές.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/BE2CC0F47EF9632CA4B703EC4D5ABABE620C2C0A.html?start=2

Γυναικεία ενδυμασία Καστελλόριζου

Γυναικεία ενδυμασία Καστελόριζου 19ος – 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 7171 Νυφική και γιορτινή ενδυμασία Καστελόριζου που ανήκει στον τύπο της φορεσιάς με το καβάι. Φοριέται ακόμη και σήμερα καθημερινά από τις γυναίκες στο Καστελόριζο, τη Ρόδο και την Αυστραλία όπου έχουνμεταναστεύσει πολλοί από τους κατοίκους του νησιού. Διακριτικά εξαρτήματα της φορεσιάς υποδηλώνουν την κοινωνική θέση της γυναίκας, καθώς και την θέση της στον κύκλο της ζωής (αρραβώνας, γάμος, θάνατος). Κύρια χαρακτηριστικά της η μεταξωτή βράκα που σουρώνει στη μέση, το πουκάμισ’, λευκό και κοντό ως το γόνατο, το μεταξωτό ζεπούνι και το πολυτελές φόρεμα το οποίο είναι ανοιχτό μπροστά. Την περιφέρεια τυλίγει πολλές φορές το ζώσμα. Εξωτερικά φοριέται η γούνα, είδος παλτού από χρυσοκέντητο βελούδο στολισμένη ολόγυρα με γούνα. Χαρακτηριστικό του κεφαλόδεσμου είναι η καρφίτσα με ένα έως τρία φλουριά, με την οποία στερεώνουν και το μεγάλο μεταξωτό σάλι ξενικής προέλευσης. Οι γυναίκες του Καστελόριζου φορούσαν πολλά χρυσαφικά στα χέρια τους -κυρίως δαχτυλίδια- γι αυτό και βάδιζαν με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος για να τα επιδεικνύουν.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/43ABD2A5ECC8320359EC7118810751667636F8C4.html?start=4

Φωτοκάλαντα Σαντορίνης

Περικαλώ σας δώστε μου άδεια ν’ αρχινίσω
τα φωτοκάλαντα να πω να σας καλησπερίσω.

Χίλια καλησπερίσματα φέρνω στην αφεντιά σας
και του καιρού σας αύριο να ’χετε την υγειά σας.

Αν ίσως και ορίζετε κι είναι με θέλησή σας,
τα φωτοκάλαντα να πω στην πόρτα την δική σας.

Μηνύματα χαρμόσυνα ήρθαμε να σας πούμε,
πως ο Χριστός βαφτίζεται και πρέπει να χαρούμε.

Πως ήταν Θεοφάνεια ανθρώπου σωτηρία,
που καθαρίζουν τας ψυχάς από τας αμαρτίας.

Δεν είναι τούτη εορτή οσάν την περασμένη,
είναι μεγάλη και τρανή και δοξολογημένη.

Γιατί κατέβει ο Χριστός διά φιλανθρωπία,
ήρθες Χριστέ να βαπτιστείς χωρίς να έχεις χρεία.

Σπήλαιον πενιχρότατον και φάτνη των προβάτων,
ήρθες Χριστέ να γεννηθείς ως θαύμα των θαυμάτων.

Με σπάργανα σε τύλιξε η Δέσποινα η κυρία,
υμνούμεν, προσκυνούμεν σε υπέρμαχε Μαρία.

Στις 25 Δεκεμβρίου ήλθες και εγεννήθεις
και εις την πρώτην Γεναρίου σαρκός περιτομήθεις.

Ο μήνας έχει σήμερον έξι του Γεναρίου
και όλοι εορτάζουμε τα Φώτα του Κυρίου.

Γιατί κατέβει ο Χριστός τούτο να τελειώσει
την αμαρτία του Αδάμ να σβήσει και να λειώσει.

Σήμερα είναι των Φωτών π’ αγιάζουνε τον κόσμο
και οι παπάδες περπατούν με το σταυρό στο δρόμο.

Και μες στα σπίτια μπαίνουσι και λεν τον Ιορδάνη
βοήθεια να τον έχουμε τον Άγιο Ιωάννη.

Σαν μπήκε μες στον ποταμό ζητά τον Ιωάννη
να τον βαπτίσει γλήγορα στο Άγιο ποτάμι.

Έλα Προφήτα γλήγορα διά να με βαπτίσεις
και στην Αγία μου κορφή την χείρα σου ν’ αφήσεις.

Δεν είμαι άξιος Χριστέ εγώ να σε βαφτίσω,
και στην Αγία σου κορφή τη χείρα μου ν’ αφήσω.

Μάλιστα εγώ χρειάζομαι να βαφτιστώ από σένα
ευλόγησε με δέσποτα, συγχώρεσε και μένα.

Σαν μπήκε μες στον ποταμό διά να τον βαπτίσει
ο Ιορδάνης στράφηκε πίσω για να γυρίσει.

Άγγελοι και αρχάγγελοι εκεί περιπατούσαν
σκυμμένα τα κεφάλια τους και τον επροσκυνούσαν.

Και μέγα θαύμα έγινε όπου δεν έχει ταίρι
οι ουρανοί ανοίξανε και βγήκε περιστέρι.

Το Άγιο πνεύμα ήτονε διά να μαρτυρήσει
Υιός Θεού βαπτίζεται σ’ Ανατολή και Δύση.

Και τα νερά ευλόγησε, τις βρύσες, τα πηγάδια,
της οικουμένης τα δεντρά, κάμπους, βουνά, λαγκάδια.

Σήμερον ο αόρατος του ουρανού ο κτίστης
στον Ιορδάνη ποταμό ήρθε και εβαπτίσθει.

Σήμερα ο μέγας Πρόδρομος Υιός του Ζαχαρίου
τον Ιησού εβάπτισε τα Άγια του Αγίου.

Η θάλασσα ημέρωσε όπου ήταν αγριεμένη
σαν μπήκε εις τον ποταμό ευρέθει μερωμένη.

Για τούτο μέχρι σήμερα οι ναύτες το κρατούνε
σαν βαφτιστούνε τα νερά στο πέλαγος να μπούνε.

Αχ και να είμαστε κι εμείς στον Άγιο Ιορδάνη
να ελουζόμαστε και εμείς στο Άγιο ποτάμι.

Μας λέγει το Ευαγγέλιο και του Χριστού το στόμα
όποιος δεν λάβει βάπτισμα χάνει ψυχή και σώμα.

Του χρόνου να ’χουμε την γεια να ’ρθούμε να σας βρούμε
Χαρούμενους, καλόκαρδους να σας τα ξ α ν α π ο ύ μ ε .

Παρακαλώ σας δώστε μου θέλημα ν’ αρχινήσω

Τα Φωτοκάλαντα να πω , να σας ευχαριστήσω.

Αν ίσως και ορέγεσθε και με τη θέλησή σας,

Τα Φωτοκάλαντα να πω στην πόρτα τη δική σας.

Ο μήνας έχει σήμερα εξέ του Γεναρίου,

Και όλοι εορτάζουμε τα Φώτα του Κυρίου.

Μηνύματα χαρμόσυνα ήρθαμε να σας πούμε,

Πως ο Χριστός βαφτίζεται και πρέπει να χαρούμε.

Δεν είναι τούτη η εορτή , ωσαν τη περασμένη,

Είναι μεγάλη και τρανή και δοξολογημένη.

Σήμερο είναι τω Φωτώ π’ αγιάζουνε τον κόσμο

Και οι παπάδες πορπατούν με το σταυρό στο δρόμο.

Και μες στα σπίθια μπαίνουνε και λεν’ τον Ιορδάνη,

Βοήθεια να έχουμε τον Άγιο Ιωάννη….

Του χρόνου να ‘ χουμε τη γεια να ρθωμε να σας βρούμε

Χαρούμενους, καλόκαρδους, να σας τα ξαναπούμε.

( Γ. Συρίγου – Μονιούδη: «Η Σαντορίνη μου» )

 

πηγές:  http://armenisths.blogspot.com/2011/01/blog-post_4270.html

http://kallistorwntas.blogspot.com/2012/01/httparmenisths.html

Κάλαντα Θεοφανείων Τήνου (αλφαβητάρι)

 Συνήθιζαν να τα τραγουδούν εν χορώ, ανήμερα τα Φώτα. Στά Δυο Χωριά, ακούστηκαν για τελευταία φορά στα τέλη της 10ετίας του 1970 σε καφενείο του χωριού από χορό γερόντων κατοίκων. Έκτοτε δεν έχουν ακουστεί.

Άρχισ’η γλώσσα μ’ άρχισε, τούτο τ’ αλφαβητάρι, χρόνια πολλά να χαίρεστε με του Χριστού τη χάρη.

Βουλή σου ήταν Κύριε να βαπτιστείς Χριστέ μου, στον Ιορδάνη ποταμό να έμπεις πλαστουργέ μου.

Γεννήθηκες ως άνθρωπος, στον κόσμο εφανερώθης, απ’την αιώνια κόλαση να μας ελευθερώσεις.

Διάβολος επατήθηκε κι’ είχε μεγάλη ζάλη, που ο Χριστός βαπτίζεται κάτω στον Ιορδάνη.

Εφώναζαν κι’ επρόσταζαν κι’ εμείς να βαπτιστούμε, στον Ιορδάνη ποταμό μέσα όλοι να μπούμε.

Ζητάει ο ίδιος ο Χριστός τον Άγιο Ιωάννη, να βαπτιστούνε και οι δυό μέσα στον Ιορδάνη.

Ήνοιξαν τα ουράνια, κατέβη το Άγιο Πνεύμα, εις του Χριστού την κεφαλή ως είδος περιστέρα.

Θαύμασε όλος ο λαός και όλοι απορούσαν, την παρουσία του Χριστού ‘πέσαν και προσκυνούσαν.

Ίστατο εκεί λαός και βάπτισμα προσμέναν, μα ήσανε πάρα πολλοί κι’ όλους δεν τους προφταίναν.

Κάμε λοιπόν καλή αρχή κι’έλα καθάρισέ με, την χείρα σου στην κεφαλή βάλε και ράντισέ με.

Λάβε το θάρρος από ‘μέ, έλα και ράντισέ με, την χείρα σου στην κεφαλή βάλε και βάπτισέ με.

Με φόβο και με στοχασμό, αρχίζει να βαπτίζει, ο Ιωάννης τον Χριστό που όλο τον κόσμ’ ορίζει.

Νικήθηκε ο διάβολος με τούτα τα σημεία κι’ έχασε τα ύψη του κι’ όλα τα μεγαλεία.

Ξάστησε όλος ο λαός κι’ο Άγιος Ιωάννης, οπίσω όταν είδανε να στρέφει ο Ιορδάνης.

Όλος ο κόσμος σάστισε και όλοι απορούσαν, την παρουσία του Χριστού ΄πέσαν και προσκυνούσαν.

Πιστέψανε στον Κύριο προτού να βαπτιστούνε, πως ειν΄ αληθινός Θεός και τον επροσκυνούνε.

Ρωτάει ο Πανάγαθος ο περιδοξασμένος, ποιός νά ΄ναι από τους δυό πιό καλοβαπτισμένος.

Συ ώ Πανάγαθε Θεέ τι ερωτάς εμένα, ωσάν εγώ καλύτερος να είμαι από ΄σένα.
Τα λόγια σου είναι χρυσά οσάκις σε ρωτήσω, χρυσόστομο εις το εξής θα σε ονοματήσω.

Υμνούνε τα ουράνια, Πνεύμ΄Αγιο κατεβαίνει, εις του Χριστού την κεφαλή πετάει και πηγαίνει.

Φωνή μεγάλη ακούστηκε κάτω στον Ιορδάνη, πως εβαπτίστηκε ο Υιός από τον Ιωάννη.

Χίλιες χιλιάδες εκατό στεκόταν ένα γύρω, καί όλοι εβαπτίζοντο μ΄ εκείνο το σημείο.

Ψυχές εκαθαρίζονταν από την αμαρτία, σ΄ όλο τον κόσμο έλαμψε Χριστού η παρουσία.

Ώ φίλοι μ΄ εσείς π΄ ακούσατε τούτο τ΄ αλφαβητάρι, χρόνια πολλά να χαίρεστε με του Χριστού τη χάρη.



Όπως διεσώθησαν από την Ευσταθία Κουμαριανού, στα Δυό Χωριά Τήνου

πηγή

Ήθη και Έθιμα των Φώτων στην Ελλάδα

Η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς τελειώνει με τον λαμπρό εορτασμό των Φώτων [Θεοφανείων] σε όλη την Ελλάδα. Η πλούσια σε ήθη και έθιμα Ελληνική μας παράδοση, γιορτάζει με διαφορετικό τρόπο τα Φώτα σε κάθε γωνιά της χώρας. Γνωρίστε μερικά από τα έθιμα αυτά της πατρίδας μας, όπως περιγράφονται κατωτέρω.

Λευκάδα: τα ιερά πορτοκάλια

Οι πιστοί συγκεντρώνονται πλάι στην θάλασσα και ο ιερέας ρίχνει το σταυρό στο νερό, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές της χώρας. Όμως στη Λευκάδα, μαζί με το σταυρό, ρίχνουν στη θάλασσα και ένα μάτσο πορτοκάλια δεμένα μεταξύ τους με σκοινί. Στη συνέχεια, τα ευλογημένα αυτά πορτοκάλια, κρεμιούνται πλάι στα εικονίσματα των εκκλησιών.

Ερμιόνη: οι ναυτικοί βουτηχτάδες

Λίγο πριν ο σταυρός πέσει στη θάλασσα, οι βουτηχτάδες, όπως χαρακτηριστικά ονομάζονται τα παλικάρια, που πρόκειται να βουτήξουν για να πιάσουν το σταυρό, φορούν παραδοσιακές στολές παλαιών ναυτικών και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας. Οι νοικοκύρηδες τους καλοδέχονται με ευχές και παραδοσιακά κεράσματα και τους εύχονται καλή επιτυχία στη βουτιά, που ακολουθεί.

Καστοριά: τα ραγκουτσάρια αναβιώνουν

Ανήμερα των Φώτων στην Καστοριά αναβιώνουν τα Ραγκουτσάρια. Οι κάτοικοι φορούν τρομακτικές μάσκες για να ξορκίσουν το κακό από την περιοχή και ζητούν αμοιβή από τους περαστικούς για το καλό που κάνουν στην πόλη. Παρόμοιο είναι και το έθιμο “ροκατζάρια”, που αναβιώνει στη Δράμα, όπου κάτοικοι με τρομακτικές μάσκες διώχνουν τα κακά πνεύματα.

Χαλκιδική: ο βασιλιάς και οι φωταράδες

Σε πολλά χωριά της Χαλκιδικής αναβιώνει ακόμη και σήμερα το έθιμο των Φωταράδων. Ο Βασιλιάς που είναι φορτωμένος με κουδούνια ανοίγει τον χορό και τον ακολουθούν οι Φωταράδες, οι πιστοί του υπήκοοι με ξύλινα σπαθιά, που προσπαθούν να αποτρέψουν οποιονδήποτε προσπαθεί να κλέψει ένα λουκάνικο που στήνεται στην πλατεία του χωριού.

Γαλάτιστα Χαλκιδικής: η καμήλα και η απαγωγή

Πρόκειται για ένα έθιμο, που αναβιώνει αδιαλείπτως από τα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε, κάποιος ερωτευμένος προκειμένου να απαγάγει την αγαπημένη του κάτω από τα μάτια του Τούρκου επιτρόπου, σκαρφίστηκε ένα μοναδικό κόλπο. Έστησε ένα γλέντι στο χωριό και παράλληλα έφτιαξε το ομοίωμα μιας καμήλας μέσα στο οποίο κρύφτηκε ο ίδιος και οι απαγωγείς φίλοι του που μπήκαν στο σπίτι, έκλεψαν την κοπέλα και την φυγάδευσαν κάτω από το ομοίωμα της καμήλας. Σήμερα, το έθιμο αναβιώνει με το ομοίωμα της καμήλας να γυρνά στο χωριό και με 6 άνδρες να κρύβονται από κάτω χορεύοντας και τραγουδώντας.

Άγιος Πρόδρομος Χαλκιδικής: οι φούταροι και τα ρόπαλα

Πλούσια σε έθιμα των Φώτων, η Χαλκιδική αναβιώνει το έθιμο των φούταρων στον Άγιο Πρόδρομο. Την παραμονή των Φώτων, κάποια παλικάρια, οι φούταροι, λένε τα κάλαντα και αντί για χρήματα, οι νοικοκύρηδες τους δίνουν κρέας και λουκάνικα. Την ημέρα του Αϊ Γιαννιού, οι φούταροι χορεύουν στην πλατεία του χωριού. Όταν κάνουν διάλειμμα και βγαίνουν από τον κύκλο του χορού, αρπάζουν ένα ρόπαλο και μόλις ξαναμπαίνουν στο χορό, πετούν τα ρόπαλα ψηλά και σφυρίζουν για να σηματοδοτήσουν το τέλος των γιορτών.

Δράμα: τα μπαμπούγερα και η στάχτη

Αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έθιμα, που θα συναντήσετε στη Δράμα αυτές τις ημέρες. Την παραμονή των Φώτων, οι γυναίκες παίρνουν στάχτη από το τζάκι και την σκορπίζουν με το δεξί χέρι μέσα στο σπίτι, προφέροντας ξόρκια για να φύγουν οι καλικάντζαροι. Ανήμερα των Φώτων και μετά τον αγιασμό των υδάτων, κάποιοι κάτοικοι, τα μπαμπούγερα, φορούν προβιές ζώων, στέκονται απέξω από την εκκλησία και κρατούν ένα σακούλι (υποτίθεται γεμάτο με στάχτη) για να χτυπούν με αυτό όποιους συναντούν και να φοβερίζουν τους καλικάντζαρους.

Δράμα: οι αράπηδες και ο Μεγαλέξανδρος

Το έθιμο των αράπηδων μας ταξιδεύει πολλά χρόνια πίσω, τότε που οι νέγροι πολεμιστές του Μεγάλου Αλεξάνδρου, λέγεται, πως με τους αλαλαγμούς τους κατάφεραν να φοβερίσουν και να διώξουν τους ελέφαντες των Ινδών αντιπάλων. Σήμερα, οι κάτοικοι της περιοχής, ντύνονται με προβιές ζώων, φορούν κουδούνια και χορεύουν στο δρόμο για να διώξουν τα κακά πνεύματα και τους καλικάντζαρους. Το έθιμο αυτό, αναβιώνει και σε αρκετές περιοχές της Καβάλας.

Θεσσαλία: τα ποτάμια και το ράντισμα
Σε πολλά χωριά της Θεσσαλίας, όπου υπάρχουν ποτάμια, οι κάτοικοι παίρνουν τα εικονίσματα από την εκκλησία και τα μεταφέρουν στο ποτάμι. Εκεί, μέσα στα παγωμένα νερά των ποταμών, ρίχνουν τον σταυρό και με αυτόν ραντίζουν τα εικονίσματα, τα οποία στη συνέχεια επιστρέφουν στην εκκλησία ενώ συνηθίζουν να ραντίζουν με το ευλογημένο νερό και τα χωράφια για να έχουν καλή σοδιά. Σε αρκετά χωριά της Θεσσαλίας, βουτούν ολόκληρη την εικόνα μέσα στο ποτάμι.

Δωδεκάνησα: οι βουτηχτάδες κρατούν την ανάσα τους

Σε πολλά Δωδεκάνησα αλλά κυρίως στη Σύμη και την Κάλυμνο, οι βουτηχτάδες, όσοι δηλαδή βουτούν να πιάσουν το σταυρό αψηφώντας τις χαμηλές θερμοκρασίες του νερού της θάλασσας, κρατούν την ανάσα τους για να μείνουν όσο το δυνατόν περισσότερο κάτω από το κρύο νερό. Και φυσικά, όσο διαρκεί η παγωμένη βουτιά, οι ψαράδες των νησιών με τις βάρκες τους, σχηματίζουν έναν προστατευτικό κλοιό γύρω από τους βουτηχτάδες, που θεωρούνται οι τυχεροί της νέας χρονιάς που μόλις μπήκε.

πηγή