Ο χορός τ' Άη Γιώργη στη Νεστάνη Αρκαδίας

Ας φτιάξουμε Λαζαράκια

Το Σάββατο του Λαζάρου, οι γυναίκες, τα παλιά χρόνια, ζύμωναν το πρωί ειδικά ψωμάκια, τους “λαζάρηδες” ή και “λαζαράκια”. Στα “λαζαράκια” έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου,
όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες. Όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσα
 “λαζαράκια” έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα.
Στην ουσία, τα λαζαράκια είναι σταφιδοφωμάκια.
Μέσα στην ζύμη συνήθιζαν να βάζουνε μέλι,καρύδια, σταφίδες ή ότι άλλο έβγαζε ο κάθε τόπος.
Σε ανάμνηση λοιπόν της Ανάστασης του Λαζάρου οι νοικοκυρές το Λαζαροσάββατο δηλαδή το Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα φτιάχνουν τα λαζαράκια.

Μια παραλλαγή του εθίμου αυτού στην Κω, θέλει τις αρραβωνιασμένες κοπέλες  να φτιάχνουν λαζαράκια, σε πιο μεγάλο όμως μέγεθος, να τα γεμίζουν με ξηρούς καρπούς και φρούτα και να τα στέλνουν στους μελλοντικούς τους συζύγους.
Ας τα φτιάξουμε φέτος μαζί με τα παιδιά μας, για να μην ξεχνιούνται τα έθιμα της πατρίδας μας.

Υλικά :

1 κιλό αλεύρι σταρένιο
1φλιτζάνι του τσαγιού σταφίδες
4 κουταλιές της σούπας ζάχαρη
½  φλιτζάνι  του τσαγιού καλαμποκέλαιο
1 κουταλάκι του γλυκού γλυκάνισο ή μαστίχα Χίου
μαγιά μπύρας
λίγα μοσχοκάρφια και λίγο σουσάμι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ :

Διαλύουμε τη μαγιά με ένα φλιτζάνι  χλιαρό νερό μέσα στη λεκάνη του ζυμώματος και προσθέτουμε το ελαιόλαδο, τη ζάχαρη, τις σταφίδες, το γλυκάνισο ή τη μαστίχα και ένα ακόμη φλιτζάνι χλιαρό νερό. Ρίχνουμε το αλεύρι και ζυμώνουμε σε μέτρια ζύμη. Αδειάζουμε το ζυμάρι στον αλευρωμένο πάγκο της κουζίνας και ξαναζυμώνουμε με δύναμη. Χωρίζουμε το ζυμάρι σε κομμάτια τα οποία τα πλάθουμε σε ανθρωπάκια τοποθετώντας  τα μοσχοκάρφια για μάτια, μύτη κτλ. Με λίγο λάδι αλείφουμε τις λαμαρίνες, τοποθετούμε μεσα τα λαζαράκια τα πασπαλίζουμε με σουσάμι και  τα σκεπάζουμε με βαμβακερή πετσέτα. Τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσουν. Τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 45 – 50 λεπτά.


Η συνταγή είναι από το βιβλίο : ΩΣ ΓΛΥΚΕΑ ΤΩ ΛΑΡΥΓΓΙ ΜΟΥ Μοναστηριακή ζαχαροπλαστική (και όχι μόνον !)

πηγή 

Βήμα βήμα ως τη Λαμπρή με Κυρά Σαρακοστή

Μια συλλεκτική έκδοση για ένα από τα παλαιότερα έθιμα του τόπου μας. Πλησιάζει η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής. Ένα σημαντικό θέμα που συχνά η κοσμική νοοτροπία δεν επιτρέπει σε πολλούς ανθρώπους να κατανοήσουν είναι η έννοια της νηστείας. Πολύ περισσότερο δε η νηστεία σε σχέση με τα μικρά παιδιά.
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατανοήσουν την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής και της νηστείας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την παράσταση της Κυράς Σαρακοστής! Η κυρά Σαρακοστή είναι ένα παλιό ελληνικό έθιμο. Στην ουσία πρόκειται για ένα παιδικό ημερολόγιο, αφού η εν λόγω κυρία φτιαγμένη με ζυμάρι (συνήθως) έχει εφτά πόδια που αντιστοιχούν στις εφτά εβδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε εβδομάδα λοιπόν έκοβαν ένα ποδαράκι (…και τις μέρες τις μετρούσαν / με τα πόδια της τα επτά / κόβαν ένα τη βδομάδα / μέχρι να έρθει η Πασχαλιά) και έτσι υπολόγιζαν πόσος καιρός απομένει μέχρι την Ανάσταση. Η κυρά Σαρακοστή ήταν το ημερολόγιο των παιδιών. Έπαιρναν μια κόλλα χαρτί και σχεδίαζαν μια γυναίκα. Δεν της έκαναν στόμα γιατί συνέχεια νήστευε και τα χέρια της ήταν σταυρωμένα γιατί όλο προσευχόταν. Είχε 7 πόδια, τις 7 βδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σαββάτο.



Στη Χίο το έβαζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος. Αλλού την έκαναν πάνινη και τη γέμιζαν με πούπουλα. Στον Πόντο έπαιρναν μια πατάτα ψημένη ή ένα κρεμμύδι, έμπηγαν 7 φτερά κότας, το έδεναν στο ταβάνι και κρεμόταν όλη τη Σαρακοστή. Κάθε βδομάδα έβγαζαν και ένα φτερό. Οι εκδόσεις ΕΝ ΠΛΩ παρουσιάζουν μια πρωτότυπη νέα έκδοση, που βοηθά τα παιδιά να ανακαλύψουν την πνευματική αξία και το νόημα της νηστείας.
Κείμενο και επιμέλεια: Ακριβή Λαζαρινή & Ελισάβετ Σπύρου εικονογράφηση: Νίκη Λεωνίδου
 

πηγη

Καλή Σαρακοστή!

Την Κυρα-Σαρακοστή,

που είναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας τη φτιάχνουν

με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι την φορούσαν

στο κεφάλι της σταυρό

και το στόμα της ξεχνούσαν

γιατί νήστευε καιρό.

Και μετρούσανε τις μέρες

με τα πόδια της τα επτά

κόβαν ένα τη βδομάδα

μέχρι να ‘ρθει η πασχαλιά.

Η αγαπημένη μας Κυρα-Σαρακοστή δεν είναι τίποτα άλλο από ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο για να μετράμε τις μέρες της Σαρακοστής.

Συνήθως την φτιάχνουμε με χαρτί. Ζωγραφίζουμε μια γυναίκα με επτά πόδια, με  σταυρωμένα τα χέρια, επειδή προσεύχεται και  χωρίς στόμα ή με ένα μαντηλάκι με το οποίο καλύπτεται το στόμα-επειδή νηστεύει.

Κάθε βδομάδα μετά την Καθαρά Δευτέρα κόβουμε ένα ποδαράκι ώσπου να φτάσουμε στην Κυριακή του Πάσχα. Το τελευταίο πόδι το βάζουμε μέσα στο ψωμί του Πάσχα και όποιος το βρει, έχει τύχη. Μοιάζει λίγο με το φλουρί που βάζουμε στην βασιλόπιτα την Πρωτοχρονιά.

Μπορούμε ακόμα να τη φτιάξουμε με ζυμάρι. Ανακατεύουμε αλεύρι, νερό και λίγο αλάτι, απλώνουμε τη ζύμη και με ένα μαχαιράκι της δίνουμε το σχήμα γυναίκας. Πλάθουμε την Κυρα-Σαρακοστή σαν να είναι πλαστελίνη, βάζοντας τα χέρια, το πρόσωπο και τα επτά πόδια. Την ψήνουμε στον φούρνο ώσπου να σκληρύνει.

Η Κυρα-Σαρακοστή είναι ένα πολύ όμορφο έθιμο που σχετίζεται με το Πάσχα και θα ήταν πολύ καλό να συνεχιστεί από εμάς, από εσάς, από όλους, για να μην ξεχάσει.

Α, και να μην ξεχάσω! Στην Κυρά-Σαρακοστή δεν σχεδιάζουμε αυτιά. Ξέρετε γιατί; Για να μην ακούει κουτσομπολιά και άσχημα λόγια!!

Άντε! Πάμε να την φτιάξουμε και καλή μας επιτυχία!!!

από την Στέλλα Κυπριάδου

πηγή

« …Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του χαρταετό, δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά»!

« …Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του χαρταετό, δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένοιωσε την αντίσταση του μεγάλου σπάγκου, δεν εκατάλαβε την δύναμη του αέρα. Κι όποιος δεν εφώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού που βλέπει να κινδυνεύει στο ψηλό μετεώρισμά του ο αετός, δεν ένοιωσε τη χαρά του να τα βγάζεις πέρα μόνος σου με τη Φύση… »  

Δημήτριος Λουκάτος

πηγή

Η γιαγιά Φιλιώ και το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού

1899-2007 Φιλιώ Χαϊδεμένου

(Βουρλά Μ. Ασίας 1899 - Ν. Φιλαδέλφεια 6.6.2007)

«Οσο ζω κι αναπνέω δεν θα σταματήσω ποτέ να μιλώ για όσα ζήσαμε οι Ελληνες της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας, με τη Φωτιά, τον διωγμό, τον ξεριζωμό μας από τα άγια χώματα, την καταδίκη σε προσφυγιά… Αυτά τα μάτια ώσπου να κλείσουν, θα βλέπουν μπροστά τους τα όσα έγιναν, και δεν συμφέρουν, και το στόμα μου θα μιλά για το άδικο του Ελληνισμού και θα ζητά την επιστροφή εκεί που είδαμε το φως, που μεγαλώσαμε, προκόψαμε, για να χαθούν όλα μέσα στον καπνό και στη φωτιά»…

(Φιλιώ Χαϊδεμένου) 

Η Φιλιώ Χαϊδεμένου γεννήθηκε από Ναξιώτη στην καταγωγή πατέρα και μητέρα Σμυρνιά, στα Βουρλά της Μικράς Ασίας το 1899. Ασίγαστη λαλιά των προσφύγων πρώτης γενιάς έβαλε σκοπό της ζωής της να διασώσει όσα κειμήλια της πατρίδας της, της Μ. Ασίας μπορούσε. Αλλοτε κειμήλια δικά της και άλλοτε αλλονών, πολύτιμες θύμησες της προσφυγιάς και του βίαιου ξεριζωμού των Ελλήνων της Μ. Ασίας, η γιαγιά Φιλιώ δεν έπαψε ποτέ να  αναζητά τρόπο να τα τιμήσει προκειμένου κάποια πράγματα να μη τα ξεχνούν οι παλιοί και να τα μαθαίνουν οι νεότεροι.

Από σπίτι σε σπίτι, από περιοχή σε περιοχή, από Σύλλογο σε Σύλλογο (ήταν ενεργό μέλος σε πάνω από 40 Συλλόγους Μικρασιατών) μάζευε σαν το μερμήγκι σωσμένα αντικείμενα, φορεσιές, κειμήλια, κάθε τι που είχε σωθεί στον Μεγάλο ξεριζωμό και είχαν φέρει διασώζοντας τα οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Όλη της την σύνταξη την ξόδευε σε εισιτήρια λεωφορείων και πλοίων για να οργώνει την Ελλάδα, όπου υπάρχει μικρασιατικός ελληνισμός, και να μαζεύει αντικείμενα. Έγγραφα, ενδύματα, βιβλία, στολές, έπιπλα... Θράκη, Μακεδονία, νησιά, Στερεά....Ποτέ δεν κουραζόταν, ποτέ δεν βαρυγκομούσε. Άλλωστε την έτρεφε το Όραμα της Ιωνίας !!!

"Ο νους μου φεύγει ξανά και πηγαίνει σε μέρη πού με πονάνε, σε μέρη που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Ο πόνος θα σταματήσει μόνο όταν πεθάνω. Το σώμα μου βρίσκεται εδώ, στο ΤΩΡΑ, αλλά το μυαλό μου συνεχίζει στο ΤΟΤΕ, στην αγαπημένη πατρίδα που δεν ξέχασα ούτε στιγμή...", έγραψε σε κάποιο σημείο του αυτοβιογραφικού βιβλίου της "ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣ, ΜΙΑ ΖΩΗ" που εκδόθηκε από τις εκδ. Λιβάνη (εδώ).

Γιατί η γιαγιά Φιλιώ έζησε τρεις αιώνες με μοναδικό της σκοπό προτού να κλείσει τα μάτια της να μπορέσει κάποτε να εκθέσει τα όσα κατάφερε να διασώσει κατά τη διάρκεια της ζωής της....τρεις αιώνες ήταν αυτοί, δεν ήταν λίγο..... 

Κι έτσι κι έγινε....
Το Μουσείο Μικρασιατικού ελληνισμού
"ΦΙΛΙΩ ΧΑΙΔΕΜΕΝΟΥ" κάποτε έγινε πραγματικότητα.

Χώρος μνήμης και μιας ιδιόρρυθμης αφήγησης μέσα από όσα είδε και έζησε στο διάστημα 3 αιώνων η γιαγιά Φιλιώ, από τότε που γεννήθηκε σε μια γωνιά της Μικρασιατικής γης έως τότε που εξαναγκάστηκε όπως και τόσοι άλλοι να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς. Κι όταν βεβαιώθηκε πως τα ιερά κειμήλια βρίσκονταν πια φυλαγμένα σε ασφαλές σημείο....τότε έκλεισε τα μάτια της ήσυχη.... (Απρίλιο του 2007 έγιναν τα εγκαίνια της επανέκθεσης της συλλογής της και τον Ιούνιο του 2007 η γιαγιά Φιλιώ ταξίδεψε για τη νήσο των Μακάρων)

"Κι εδώ άγνωστε - γνωστέ φίλε συνάδελφε δρομέα, αναγνώστη, απ' όπου κι αν είσαι, κι αν ένας λόγος παραπάνω η μακρινή σου καταγωγή είναι από τ' άγια χώματα της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της Πόλης είναι νομίζουμε μονόδρομος για σένα η επίσκεψη στο Μουσείο Μικρασιατών "ΦΙΛΙΩ ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΥ" στη Νέα Φιλαδέλφεια και το διάβασμα του βιβλίου της. Και τότε η αδάμαστη Ελληνίδα θα ζει στις μνήμες που μας άφησε για πάντα. Και τότε αυτό το ΕΡΓΟ ΖΩΗΣ θα δικαιωθεί.

Όπως δικαιώνονται ΠΑΝΤΑ, όλοι αυτοί οι λίγοι, οι δοσμένοι, οι ρομαντικοί, αυτοί που δεν ζητούν ΠΑΡΑΣΗΜΑ από τους άλλους, αλλά τους τα δίνει η ίδια η πράξη ζωής τους... Με το καθάριο βλέμμα, την έμφυτη αγνότητα, την ευγενική καρδιά, την ανεξάντλητη αισιοδοξία, την ανείπωτη αγάπη για τη ζωή και τη δημιουργία, αυτοί οι τόσο μοναδικοί άνθρωποι που σημαδεύουν θαρρείς το κέντρο της αλήθειας, αυτοί οι άνθρωποι οι τόσο ξεχωριστοί, ξεπερνώντας όλες τις αντιξοότητες, μας δείχνουν το δρόμο της αρετής...

Κι ανάμεσα τους, κάποιοι τόσο....μα τόσο δικοί μας....

....ώστε....

....Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιούνη, του κάθε Ιούνη.....
....στα καλοκαίρια της ζωής μας....
...να τους θυμόμαστε...."
(Κων. Σάμιος)

Κάπου σε μια γωνιά του Μουσείου η γιαγιά Φιλιώ έχει εναποθέσει λίγο χώμα από την Αναξαγόρειο Σχολή το οποίο συνέλλεξε σε ένα ταξίδι της στη γενέτειρά της στα Βουρλά της Μ. Ασίας....έτσι....όπως έλεγε....ώστε το ιερό χώμα της γενέτειράς της να στεριώσει τη συλλογή της....

Το Μουσείο λειτουργεί Τρίτη - Πέμπτη - Παρασκευή, 09.00 - 14.00 και Τετάρτη, 18.00 - 20.00 τηλ.: 213. 20.49.155 και εκτός των επισκεπτών, το Μουσείο επισκέπτονται σχολεία, σωματεία και άλλοι φορείς. (Πληροφορίες για το Μουσείο μπορείτε να βρείτε εδώ) 

Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα συγκινητικό αφιέρωμα στη γιαγιά Φιλιώ

 

 

πηγή:http://dyosmaraki.blogspot.com/2010/06/3-1899-2007.html

Η κόκκινη φορεσιά της Σκοπέλου ή "Μόρκο"

"... πόσο είναι θλιβερό να βλέπει κανείς εκείνα τα λαμπρά και μερικές φορές υπέροχα κοστούμια κλεισμένα στα μπαούλα να διαποτίζονται με ναφθαλίνη. Ποιος τολμά να εμπνευστεί και να φτιάξει σήμερα ανάλογες φορεσιές, πιο πρακτικές και ελαφρές αλλά πιστές στο ίδιο πνεύμα. Οι νύφες ντύνονται πλέον, αλίμονο, όπως στο Ντάλας, με νυφικά μπουκωμένα στη βιομηχανική νταντέλα, ενώ οι γιαγιάδες τους στολίζονταν σαν βασίλισσες. Μόνον όταν κάποια εγγόνια επιστρέφουν στο χωριό και, μέσω της εκπαίδευσής τους, συμβαίνει να έχουν απορρίψει τις αξίες του "νεοπλουτισμού", αρχίζει κάπως να αποκαθίσταται η τιμή της παραδοσιακής κουλτούρας της ομάδας...."
  από το βιβλίο του Μαρκ Ελντ, Σκόπελος

πηγή