Σελίδες


Τρίτη 2 Νοεμβρίου 2010

Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

  Οι αυθεντικές κυπριακές φορεσιές,ιδίως οι γυναικείες έχουν πολύ λίγη σχέση με αυτές που φοράνε σήμερα στα κυπριακά χορευτικά συγκροτήματα που είναι άχαρες και ομοιόμορφες και μας τις παρουσιάζουν σαν κυπριακές ενδυμασίες. Στην πραγματικότητα η κάθε περιοχή της Κύπρου είχε την δική της ξεχωριστή καθημερινή ενδυμασία με τα δικά της χαρακτηριστικά στο χρώμα, το ύφασμα και διακόσμηση. Αντίθετα από ότι νομίζουμε σήμερα, οι κύπριοι άνδρες δεν φορούσαν μαύρες βράκες στην καθημερινή τους ενδυμασία αλλά το καλοκαίρι φορούσαν λεπτές άσπρες βράκες και τον υπόλοιπο χρόνο πιο χοντρές με μπλε χρώμα όπως τους κρητικούς. Στις ορεινές περιοχές ήταν σκούρες μπλε. Οι μαύρες βράκες ήταν η επίσημη ενδυμασία του κύπριου άνδρα και φοριόταν μόνο στις γιορτές και την Κυριακή στην εκκλησία. Η μαύρη βάρκα ήταν επίσης η επίσημη φορεσιά του γαμπρού. Στις πόλεις και τα μεγάλα πεδινά χωριά οι βράκες έπρεπε να έχουν όσο το δυνατό πιο πολλές πιέτες,γιατί όσο πιο πολύ ύφασμα χρησιμοποιούσε κάποιος τόσο πιο πολύ πλούσιος ήταν. Στις ορεινές περιοχές,οι βράκες ήταν πιο κοντές. Στις πόλεις δεν φορούσαν τις ψηλές ποδίνες όπως τους αγρότες αλλά μακριές άσπρες η και ακόμη πολύχρωμες κάλτσες και χαμηλά παπούτσια. Το ανδρικό πουκάμισο ήταν μεταξωτό η ημιμέταξο. Το κόψιμο του έμοιαζε με το γυναικείο, με πλατιά μανίκια, που δίπλωναν η είχαν πιέτες στα κάτω μέρος. Μόνο που η ανδρική πουκαμίσα ήταν πιο κοντή και έκλεινε στο πάνω μέρος. Στην Καρπασία, στο ύψος του ώμου συνήθιζαν πολύ να προσθέτουν στις ραφές μακριές και στενές προσθήκες από βελονάκι διακοσμημένες με χρωματιστές χάντρες. Στη Καρπασία επίσης διατηρήθηκε παράλληλα με το κόκκινο φέσι και το άσπρο δαντελένιο σκουφί,αλλά αντίθετα από το φέσι, αυτό φοριόταν χωρίς μαντήλι και έμοιαζε, τόσο στο σχέδιο όσο και στο μέγεθος, με τον παλιό φρυγικό σκούφο και τον κεφαλόδεσμο που βλέπουμε συχνά σε πολλά αρχαία κυπριακά ελληνο-φοινικικά αγάλματα. Το ίδιο σκουφί που φορούσαν οι άνδρες στην Καρπασία, φορούσαν και οι αρχαίοι Κύπριοι εδώ και 2700 χρόνια. Πάνω από το πουκάμισο φορούσαν ένα πολύχρωμο γιλέκο που το χρώμα, το σχέδιο και το κόψιμο του ποικίλε ανάλογα με την περιοχή. Επίσης φορούσαν ζακέτες με μανίκια και χωρίς μανίκια,απλές,στρογγυλές ή πλατιές ή ακόμα άλλες που κλείναν πιο σφικτά. Το χρώμα ποικίλε και εδώ. Οι έλληνες του νησιού απόφευγαν τα ζωντανά και προσφιλή στους τούρκους του νησιού κραυγαλέα χρώματα, τα μεγάλα σχέδια, και ιδιαίτερα το κίτρινο χρώμα, και παρέμεναν στα απλά, λιτά, χειροποίητα και βαμμένα στο νησί ριγωτά χρώματα. Αυτό ήταν το ίδιο τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Όμως μερικές ελληνίδες γυναίκες της Λευκωσίας φορούσαν και αυτά.

Στη Καρπασία και στην Πάφο οι γυναίκες φορούσαν σαγιές,όμως διαφορετικές μεταξύ τους. Οι γυναίκες φορούσαν μακρυά βρακιά που ποικίλλαν με τη περιοχή. Στη Μεσαορία είχαν προτίμηση στα άσπρα βρακιά, αυτές της επαρχίας Πάφου στα κόκκινα, και στη χερσόνησο της Καρπασίας έραβαν στη μπροστινή μεριά του άσπρου βρακιού, βαμβακερούς και πολύχρωμους φραμπελάδες με κεντήματα και γυάλινες χάντρες. Στην επαρχία Πάφου οι γυναίκες φορούσαν μπότες από λεπτό και επεξεργασμένο δέρμα, ωραία διακοσμημένες με μαυρόασπρες και κόκκινες βελονιές στις άκρες και στο κυρίως μέρος.

Οι ανύπανδρες κοπέλες φορούσαν πάντα βαθύ κόκκινο κεφαλόδεσμο (στην περιοχή Μόρφου λαδί πράσινο) και οι νέες γυναίκες έβαζαν μεταξωτά κεντιτά πολύχρωμα επιμετώπια που διακοσμούνταν με φυσικά η ψεύτικα λουδούδια. Στις επίσημες γιορτές, στις εκκλησίες και στούς γάμους έβαζαν πάνω από τον καιφαλόδεσμο ένα άσπρο βέλο κατασκευασμένο συχνά από μετάξι και ο γύρος του ήταν κεντημένος από χρυσή η ασημένια κλωστή με πολύχρωμες φράντζες. Το γυναικείο κόκκινο φέσι φοργιόταν πολύ σπάνια.Τα βαθύ μοβ τσεμπέρια που ξέρουμε σήμερα τα φορούσαν μόνο οι γριές γυναίκες που δεν έχαν πένθος και όχι οι νέες. Οι ποδιές απουσίαζαν από τη καθημερινή ενδυμασία της κύπριας. Η μεταξωτή και κεντημένη με επίχρυση ασημένια κλωστή ποδιά φοργιόταν μόνο στις γιορτές και στους γάμους και συνόδευε την επίσημη ενδυμασία. Μπορεί να ακούγεται γελοίο αλλά πολύ λίγοι κύπριοι ξέρουν σήμερα πια ήταν η επίσημη κυπριακή γυναικεία ενδυμασία και αυτό χάριν στο ότι κανένα από τα κυπριακά λαογραφικά χορευτικά συγκροτήματα δεν την έχει παρουσιάσει για να την μάθει ο κόσμος. Η επίσημη κυπριακή γυναικεία ενδυμασία λοιπόν ήταν η σάρκα. Η σάρκα ήταν η γυναικεία μακρυμάνικη ζακέτα με τα πλατιά μανίκια και το τετράγωνο κόψιμο και ήταν εμπνευσμένη από την αρχαιότητα. Η λέξη σάρκα προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη σάρξ που σημαίνει κρέας. Ένα πουκάμισο φοριόταν κάτω από την σάρκα γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι το λεπτό μεταξωτό ή ημιμέταξο πουκάμισο ήταν διαφανές και έτσι η σάρκα κάλυπτε το στήθος. Σύνφωνα με την αρχαία συνήθεια,ήταν καμωμένη από σκούρο μαύρο βαμβακερό ύφασμα και ήταν διακοσμημένη γύρω-γύρω στις σχισμές των μανικιών και της ράχης με επίχρυση ασημένια κλωστή, με σχήματα φύλλων και άλλα τεχνουργήματα. Κάτω από την σάρκα φοριόταν μια μακρυά φούστα με πιέτες και τη φούστα αυτή συγκρατούσε η κυπριακή γυναικεία ζώνη με πόρπη.
Η σάρκα θεωρίτουν ακόμη και στις πολείς ως το βασικότερο κομμάτι της επίσημης και γαμήλιας γυναικείας αμφίεσης στην Κύπρο. Η σάρκα άνηκε στην προίκα της νύφης που την φορούσε για πρώτη φορά την ημέρα του γάμου της γιατί αυτή η ενδυμασία φοριόταν μόνο από παντρεμένες γυναίκες.Την ίδια μέρα η νύφη φορούσε,ακολουθόντας την παράδοση,την συνήθως σκουροκόκκινη βαμβακερή νυφιάτικη φούστα με τις πολλές πιέτες,η οποία λόγο του χρωματός της λεγόταν ρουτζιέτι που σημαίνει κόκκινο στη νεοελληνική. Τη φούστα αυτή συγκρατούσε η κυπριακή πόρπηνη ζώνη όπως αυτές που είναι σήμερα τυλιγμένες οι εικόνες της Παναγίας στα μοναστήρια της Τροοδίτισσας και της Χρυσορογιάτισσας. Όπως το παραδοσιακό νυφικό της κύπριας νύφης δεν ήταν άσπρο αλλά κόκκινο,το ίδιο χρώμα ήταν και το πέπλο της. Το πέπλο αποτελείτουν από ένα κόκκινο ύφασμα από την κεφαλή μέχρι τα γόνατα και είχε ραμμένα στις άκρες και στις γονιές μεγάλα και όσο το δυνατό αληθινά χρυσά φλουριά.

Η γαμήλια αμφίεση του γαμπρού όπως αναφέραμε και πιό πάνω,αποτελείτουν από μαυρή βράκα, που έμοιαζε με τις επίσημες μαύρες της Κυριακής, μόνο που ήταν καμωμένη με περισσότερη προσοχή. Η πουκαμίσα του γαμπρού ήταν μεταξωτή και κεντημένη και φορούσε βελούδινο γιλέκο με σειρές από κουμπιά. Αυτό που φορούν σημερά στα κυπριακά χορευτικά συγκροτήματα λοιπόν ήταν το γιλέκο του γαμπρού. Οι άλλοι παραβρισκόμενοι στο γάμο δεν φορούσαν ποτέ το βελούδινο αυτό γιλέκο με τα όμορφα κεντήματα στο πίσω και μπροστινό μερός γιατί ήταν γαμπριάτικο και φορούσαν ζακέτες. Ο γαμπρός όμως δεν φορούσε ποτέ ζακέτα γιατί θα αποτελούσε παραφωνία. Αν ο γαμπρός ήταν από ορεινές περιοχές φορούσε μαύρες ποδίνες,αν ήταν από τις πόλεις φορούσε χαμηλά παπούτσια με κάλσες η χωρίς.

Πηγή

http://noctoc-noctoc.blogspot.com/2008/01/traditional-costumes-of-cyprus.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου