Αν τα παντελόνια, τα οποία δίνουν ελευθερία στη κίνηση, χειραφέτησαν τη σύγχρονη γυναίκα να ενταχθεί στο εργατικό δυναμικό της καπιταλιστικής Δύσης και τον κρατικό καπιταλισμό των κομμουνιστικών κρατών, το φουστάνι χειραφέτησε τη Κύπρια γυναίκα της υπαίθρου στη κυπριακή οικονομία.
Το φουστάνι εμφανίστηκε στην Κύπρο κατά τα τέλη του 19ού αιώνα μαζί με την έλευση της αγγλικής αποικιοκρατίας στο νησί. Το κόψιμο του είναι ευρωπαϊκών προδιαγραφών της εποχής εκείνης, αλλά διατηρεί μερικά στοιχεία από τις παλαιές κυπριακές γυναικείες ενδυμασίες, τις οποίες και σταδιακά εκτόπισε. Το φουστάνι είχε ευρύτατη διάδοση, τόσο σε πεδινές όσο και σε ορεινές περιοχές του νησιού. Πολύ γρήγορα διαδόθηκε στη κυπριακή ύπαιθρο και φορέθηκε μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα. Το φουστάνι διετέλεσε ένα δυναμικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό της κυπριακής υπαίθρου.Με τον ερχομό των Άγγλων στο νησί, η Κύπρος και ο λαός της, δεν ήλθαν μόνο σε άμεση επαφή με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, αλλά και το καπιταλιστικό σύστημα. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο καπιταλισμός είναι αδύνατο να υπάρξει, αν δεν υπάρχουν καταναλωτές των διάφορων προϊόντων που προωθεί στην αγορά με σκοπό την συσσώρευση κεφαλαίου από το κέρδος. Όμως, καταναλωτές χωρίς ρευστό χρήμα δεν μπορούν να υπάρχουν και αυτό για να γίνει έπρεπε να δημιουργηθούν εργασίες όπου ο εργαζόμενος θα πουλούσε τον κόπο του στον εργοδότη του έναντι μισθού σε χρήματα.
Πριν την έλευση των Άγγλων, στην Κύπρο επικρατούσε ένα είδος χαλαρού φεουδαρχισμού μαζί με ένα είδος πρωτόγονου καπιταλισμού. Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων ζούσαν στις αγροτικές περιοχές και ασχολούνταν με τα γεωργοκτηνοτροφικά. Ήταν διαιρεμένοι σε γαιοκτήμονες και ακτήμονες. Οι ακτήμονες ζούσαν σε τσιφλίκια μεγαλοκτηματιών και ονομάζονταν μισταρκοί. Ο μισθός των μισταρκών δεν ήταν χρήματα, αλλά κρατούσαν ένα μερίδιο από τη παραγωγή στα τσιφλίκια για να ζήσουν. Τόσο οι γαιοκτήμονες, όσο και οι ακτήμονες ήταν αυτάρκεις σε όλα σχεδόν τα αγαθά που χρειάζονταν για να ζήσουν αφού τα παρήγαγαν ή τα κατασκεύαζαν οι ίδιοι. Άλλες φορές τα προμηθεύονταν μέσο ανταλλαγής προϊόντων.
Για να δημιουργήσουν οι Άγγλοι μια σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία στην Κύπρο έπρεπε πρώτα να δημιουργήσουν καταναλωτές για τα προϊόντα τους. Έτσι, άρχισαν να δημιουργούν εργασίες έναντι μισθού σε χρήματα για να μπορούν οι καταναλωτές να τα αγοράζουν. Ένα μεγάλο μέρος των μορφωμένων αστών του ανδρικού πληθυσμού στις πόλεις προσλαμβάνεται έναντι μισθού σε θέσεις που δημιουργήθηκαν για την λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, και άλλοι τόσοι αμόρφωτοι για δευτερογενείς εργασίες.
Στη ύπαιθρο, δημιουργήθηκαν εργασίες σε λατομεία, σε μεταλλεία, στην κατασκευή αμαξιτών δρόμων, που δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου, αλλά και στην κατασκευή σιδηροδρόμου. Οι πρώτοι που έτρεξαν να εργαστούν ήταν οι ακτήμονες, πρώην μισταρκοί στα τσιφλίκια. Αντίθετα, όμως, από τις γυναίκες των πόλεων, και τις γαιοκτήμονες γυναίκες από τα χωριά, μαζί με τους ακτήμονες άνδρες έτρεξαν να εργαστούν έναντι μισθού σε χρήματα και οι ακτήμονες γυναίκες. Έτσι βλέπουμε να δημιουργείται στην Κύπρο για πρώτη φορά, ένα γυναικείο προλεταριάτο ταυτόχρονα με το ανδρικό. Όμως, οι γυναίκες δεν μπορούσαν να δουλέψουν γρήγορα και με άνεση, φορώντας τα μακριά βρακιά με τις εξίσου μακριές και πλατιές φούστες ή σαγιές.
Το φουστάνι, ως μια πολύ πιο άνετη και πρακτική ενδυμασία, υιοθετείται για πρώτη φορά από αυτές τις εργαζόμενες σε διάφορες χειρωνακτικές δουλειές γυναίκες της υπαίθρου. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι αρχικά ήταν η ενδυμασία του γυναικείου προλεταριάτου στην Κύπρο. Η άνεση, η ελευθερία και η πρακτικότητα που έδινε στη κίνηση, οδήγησε σταδιακά όλες τις γυναίκες της υπαίθρου να εγκαταλείψουν στις παλαιές τους ενδυμασίες και να το υιοθετήσουν. Ταυτόχρονα στις πόλεις οι παλαιές ενδυμασίες εγκαταλείφθηκαν παντελώς, και αντικαταστάθηκαν από τα ευρωπαϊκά ρούχα.
Το φουστάνι χειραφέτησε τις γυναίκες της κυπριακής υπαίθρου και τις ένταξε ως εργαζόμενες στην κυπριακή οικονομία. Συνέλαβε επίσης ως μία μεταβατική ενδυμασία της Κύπριας χωρικής μεταξύ της παραδοσιακής ενδυμασίας και της σύγχρονης, μεταξύ του παραδοσιακού τρόπου ζωής και του σύγχρονου. Άντεξε μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα, γι αυτό και είναι η πιο γνώριμη σε μας κυπριακή ενδυμασία, έστω και αν δεν είναι και τόσο παραδοσιακή. Για το λόγο αυτό υιοθετήθηκε επίσης και από τα λαογραφικά χορευτικά συγκροτήματα ως η «παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία της Κύπρου». Τα λαογραφικά χορευτικά συγκροτήματα είναι πιθανόν επίσης να την υιοθέτησαν επειδή είναι μια εργατική και φθηνή ενδυμασία, και γι αυτό δεν χρειάζεται πολλά έξοδα. Όμως, ακόμη και με αυτό το φθηνό και απλό φουστάνι, γίνεται συνήθως μια κακόγουστη αντιγραφή από τα χορευτικά συγκροτήματα, χωρίς βέβαια τις ποδίνες γιατί στοιχίζουν κάποια λεφτά. Έτσι, τις αντικαθιστούν με ένα πιο μακρύ φουστάνι, που στην πραγματικότητα ουδέποτε υπήρξε. Στα κυπριακά χορευτικά συγκροτήματα συνήθως βάζουν μαζί με τις κοπέλες που φορούν την κακόγουστη αντιγραφή του φουστανιού, και μία ή δύο άλλες κοπέλες να φορούν εξίσου κακόγουστες και φτηνιάρικες αντιγραφές με δήθεν καρπασίτικες σαγιές. Αυτές είναι οι γυναικείες «παραδοσιακές» στολές της Κύπρου σήμερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου