Οι ενορίες της Πάτμου, βαγιοφορεμένες! Τα λογής - λογής δημιουργήματα απ’ τα ωχροκίτρινα βάγια, είναι τοποθετημένα κατά την παλιά «τάξη» στους κεντρικούς πολυελαίους και στην απόληξη των καντηλιών. Τα μεγάλα, σε σχήμα ψαριού, βάγια, στολίζουν απέριττα την Ωραία Πύλη. Μ’ ένα «ψάρι», φτιαγμένο με περισσή απ’ τ’ άλλα τέχνη, εξέρχεται της Ωραίας Πύλης ο εφημέριος.
- Το έχει περάσει συμβολικά, στον αριστερό ώμο του, και στη θέση του επιγονατίου, έχει θέσει έναν σταυρό και αυτόν βαγιοπλεγμένο. Δεξιά και αριστερά της Ωραίας Πύλης, βρίσκονται οι μεγάλες «αρχοντοπανιέρες», γεμάτες σταυρούς βαγινούς και κλαδιά ελιάς. Μόλις τελειώσει η ανάγνωση του Ορθρινού Ευαγγελίου, όλοι θα πάρουν από ένα βαγινό σταυρό και ένα κλαδί ελιάς, που δένουν στην άκρη και έτσι τ’ αφήνουν για όλη τη χρονιά. Θα φυλαχτούν πίσω από τις πόρτες . Ψάρι και συνήθως κολιός, βρίσκεται αυτή τη μέρα στο τραπέζι, με λάδι και κρασί.
- Για την ψαροφαγία λέγεται και στην Πάτμο το γνωστό τετράστιχο:
Τω Βαγιώ, Βαγιώ, Βαγιώ, τρώνε ψάρι και κολιό...
Μεγάλη Τετάρτη
Τη Μεγάλη Τετάρτη τελείται η τελευταία προηγιασμένη λειτουργία. Λίγο πριν το μεσημέρι, ο κάθε Πατινιώτης με την οικογένειά του θα τρέξει στην ενορία του. Πάνε να προλάβουν το «μέρωμα», δηλαδή το Μυστήριο του αγίου Ευχελαίου που ψάλλεται κατά την «Τάξη» από 7 ιερείς. Το στάρι του ευχελαίου πάντα οι παλιές Πατινιές το ρίχνανε στα ντουλάπια για να αποτρέψουν την είσοδο των ενοχλητικών ερπετών. Οι γεωργοί θα τον αναμίξουν με το στάρι της σποράς. Επίσης κατά την μαρτυρία της Ουρανία Σημαντήρη θα φυλαχτεί «στους κουμπαράδους, στα συρτάρια του μπεζαχτά, του μπουρού(έπιπλο κυρίως για τα ρούχα, με πολλά μεγάλα συρτάρια) και στις γωνίες του σπιτιού γιατί είναι καλορίζικο
Μεγάλη Πέμπτη
Εδώ και 400 χρόνια, τη Μεγάλη Πέμπτη στο ιερό νησί της Πάτμου γίνεται αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου και της τελετής του ιερού νιπτήρος, στην οποία λαμβάνουν μέρος ο ηγούμενος και οι ιερομόναχοι της Ιεράς Μονής του Ιωάννη του Θεολόγου, καθώς και οι ιερείς του νησιού.
Πρόκειται για τη συμβολική πράξη του Χριστού να νίψει τα πόδια των μαθητών του με σκοπό να δείξει ότι ήλθε για να υπηρετήσει και όχι να υπηρετηθεί και να διδάξει στους μαθητές του την αγάπη και την ταπεινοφροσύνη.
Η πομπή ξεκινά το πρωί από την Ιερά Μονή του Ιωάννη του Ιωάννη του Θεολόγου για να καταλήξει στην πλατεία Ξάνθου της Χώρας, όπου και θα γίνει αναπαράσταση της τελετής του ιερού νιπτήρα. Δύο μοναχοί οδηγούν την πομπή μεταφέροντας την εικόνα του Νυμφίου. Ακολουθούν ο ηγούμενος, οι ιερομόναχοι, οι ιερείς και οι διάκονοι του νησιού, καθώς και προσκυνητές. Οι κάτοικοι του νησιού έχουν σκορπίσει λουλούδια στους δρόμους από όπου θα περάσει η πομπή. Οι πρωταγωνιστές της τελετής (ο ηγούμενος, οι ιερομόναχοι και οι ιερείς) σταματούν στην πλατεία μπροστά στο Ναό του Χριστού. Εκεί, σύμφωνα με το τυπικό, στοιχίζονται ανά δύο και οδηγούνται από τους διακόνους, στη στολισμένη με βάγια, εξαπτέρυγα και φανάρια εξέδρα, που έχει στηθεί στην πλατεία Ξάνθου.
Τελευταίος φτάνει ο ηγούμενος, υπό τη μελωδική συνοδεία των ψαλμών των σπουδαστών της Πατμιάδας Σχολής.
Στην εξέδρα έχει τοποθετηθεί το "χερνιβόξαστον" -αργυρή λεκάνη με προχόη-, μια αναμμένη λαμπάδα και ένα τραπέζι. Ο ηγούμενος, που αναπαριστά τον Χριστός κάθεται στην κορυφή του τραπεζιού. Στα δεξιά του ηγούμενου παίρνουν θέση οι -ιερείς και ιερομόναχοι- Ιούδας, Ιωάννης, Θωμάς, Ματθαίος, Θαδαίος και Ιάκωβος του Αλφαίου και στα αριστερά κάθονται οι Πέτρος, Ιάκωβος Ζεβεδαίος, Φίλιππος, Βαρθολομαίος, Σίμων Κανανίτης και Ανδρέας.
Στη συνέχεια, ένας ιερομόναχος ή διάκονος διαβάζει, σύμφωνα με το τυπικό, τη σχετική περικοπή από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο και αρχίζει η κυρίως τελετή.
Ο ηγούμενος φοράει μια ποδιά, ρίχνει τρεις φορές νερό στη λεκάνη και, αρχίζοντας από τον Ιούδα, πλένει το δεξιό πόδι των ιερέων-μαθητών. Όταν έλθει η σειρά του Πέτρου, ακολουθεί ο εξής διάλογος:
Πέτρος (ιερομόναχος): "Κύριε, συ μου πλένεις τα πόδια;"
Χριστός (ηγούμενος): "Αυτό που εγώ κάνω συ δεν το καταλαβαίνεις τώρα, θα το καταλάβεις ύστερα από αυτά".
Πέτρος (ιερομόναχος): "Κύριε, όχι μόνο τα πόδια μου, αλλά και τα χέρια και το κεφάλι".
Χριστός (ηγούμενος): "Ο λουσμένος δεν έχει ανάγκη παρά να πλύνει μόνο τα πόδια, γιατί είναι ολόκληρος καθαρός. Και σεις είστε καθαροί, αλλά όχι όλοι".
Έπειτα από αυτά, ο ηγούμενος πλένει το δεξιό πόδι του Πέτρου και των λοιπών μαθητών.
Στη συνέχεια, ο ηγούμενος κάθεται στο τραπέζι και συνεχίζει την απαγγελία του: "Σας διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον Κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε. Θα είστε ευτυχείς εάν τα ξέρετε αυτά και τα εφαρμόζετε"...
Μεγάλο Σάββατο
Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και την Κυριακή του Πάσχα στις τρεις το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η δεύτερη Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται στα Ιταλικά, Γαλλικά, Ρώσικα, Αγγλικά, Γερμανικά και Σέρβικα, αλλά και στα Αρχαία Ομηρικά Ελληνικά και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
Κυριακή του Πάσχα
Την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες(!!!!) και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
- Σήμερα οι ιερείς, στέλνουν στους πιστούς της ενορίας τους και τις Πασχαλινές λαμπάδες, που φτιάχνουν στο Μοναστήρι του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου. Είναι δε αντίστοιχες προς τα μέλη της κάθε οικογένειας
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου