Τσεβρέδες: Αστικά κεντήματα της Κύπρου

Κέντημα μεταξωτό τσεβρέ σε ζωνάρι

Τα μοτίβα των αστικών κεντημάτων, των τσεβρέδων, είναι φυτικά, όπως κλαδί με ρόδα, ρόδα με κάλυκες, γαρίφαλα, κυπαρίσσια, θέματα ανατολίτικα που συνηθίζονταν στο Αιγαίο και στη Μικρά Ασιά. Τα κεντούσαν σε φίνο μεταξωτό ή λινό ύφασμα από μετάξια σε απαλές αποχρόσεις και λίγο μεταλλικό επιχρυσωμένο λεπτό σύρμα. Οι βελονιές τσεβρέ είναι πυκνές, όπως η περαστή, η πισωβελονιά, η αλυσίδα, το γαζί. Το κέντημα έχει φινέτσα, λεπτότητα, φωτεινή χρωματική σύνθεση, άψογη εκτέλεση και είναι το ίδιο και στις δυο όψεις του υφάσματος. Εκτός από τους ντόπιους, που πουλούσαν στο παζάρι της Λευκωσίας, υπήρχαν και εισαγόμενοι τσεβρέδες, που ήταν πιο λεπτοκαμωμένοι με πιο έντονα τα ανατολίτικα στοιχεία.
Τα κεντήματα αυτά, κατά κανόνα, είναι δουλεμένα με μετάξια σε λαμπερούς χρωματισμούς, που χάρη στη φυτική τους προέλευση έμειναν αναλλοίωτοι στο πέρασμα του χρόνου, όπως τα πράσινα, κόκκινα, γαλάζια, κίτρινα, λιλά, τριανταφυλλί, καφέ, μπλε. Ρόδα με κάλυκες, μαργαρίτες, γαρίφαλα, κυπαρίσσια, διακοσμούν τις άκρες ή σχηματίζουν συμμετρικές ενότητες, μια πανδαισία από πολύχρωμα φυτικά θέματα. Από την άποψη της διακοσμητικής αντίληψης, στα κεντήματα αυτά επικρατούν τα νατουραλιστικά στοιχεία και είναι εμφανής η επίδραση της ανατολίτικης τέχνης, που από τον 16ο αιώνα από επίδραση κυρίως περσική, στράφηκε προς τη φύση και τον φυτικό κόσμο.

Κέντημα τσεβρέ σε μεταξωτό γυναικείο ζωνάρι. Λευκωσία, 19ος αι.

Κέντημα μεταξωτού τσεβρέ με σχέδιο κυπαρίσσι. Λευκωσία. 19ος αι.

Κέντημα τσεβρέ σε μεταξωτές μαντιλιές

Κέντημα τσεβρέ σε μεταξωτές μαντιλιές

Κέντημα τσεβρέ από μετάξι και μεταλλικό σύρμα

Κέντημα μεταξωτό τσεβρέ

Πάνω: Κέτημα τσεβρέ. Κάτω: Κέντημα μεταξωτό τσεβρέ σε μαντιλιά

 

Από το βιβλίο «Υφάσματα της Κύπρου» της Ελένης Παπαδημητρίου

πηγή: NOCTOC