Σέρα Κοσμά Ματσούκας

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό Κοσμά ήταν ένα από τα 14 χωριά της Κάτω Ματσούκας, χαμηλά στον Πυξίτη ποταμό και κοντά στην όχθη του. Ήταν αμιγώς Ελληνικό χωριό που είχε 400 κατοίκους οι οποίοι συντηρούσαν το σχολείο και την εκκλησία του «Αγίου Δημητρίου». Μετά το 1923 οι κάτοικοι του χωριού εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα στον Κεχρόκαμπο Καβάλας και σε χωριά της Πτολεμαΐδας.(Ανατολικός Πόντος, Ταξιδιωτικοί Οδηγοί/17 Σάββας Καλεντερίδης, σελ., 268).

Λαογραφικά στοιχεία

Η μορφή του χορού στον Πόντο όταν χόρευαν πολλά άτομα ήταν κλειστός κύκλος, ενώ όταν χόρευαν λίγοι μπορούσαν να χορεύουν κυκλικά ή και επιτόπου. Η μουσική παιζότανε με όλα τα μουσικά όργανα με προτίμηση όμως στους ανοιχτούς χώρους, τον Ζουρνά ή το Αγγείο και με όργανο συνοδείας αυτών το Νταούλι, λόγω της μεγάλης ηχητικής τους έντασης. Δεν συνοδευόταν από τραγούδι. Όταν χόρευαν λίγα άτομα και ειδικά σε κλειστούς χώρους, τότε κυρίαρχο ρόλο έπαιζε η λύρα που δεν συνοδευόταν από Νταούλι.

Ανάλογα με την περιοχή που χορευόταν ο χορός είχε διαφορετικό ύφος. Σαν χορευτική βάση έχει το «Τίκ Τρομαχτόν» που στην Τραπεζούντα και κατ επέκταση στην Ματσούκα τα πόδια δεν ξεκολλούσαν από το έδαφος και όλο το σώμα είχε ένα έντονο τρέμουλο. Το παράγγελμα, το σημερινό για παράδειγμα «Αλασιά» το έδινε ο οργανοπαίχτης με το μουσικό του όργανο. Έτσι μετά το σπάσιμο των χεριών (τσάκωμαν) και το λύσιμο των ώμων (χάλαμαν) οι χορευτές εκτελούσαν στις περισσότερες περιοχές του Πόντου μια φιγούρα, και μετά επανερχότανε στο Τίκ Τρομαχτόν. Όλη αυτή η διαδικασία επαναλαμβανόταν τρείς φορές-χωρίς να χρειάζεται το παράγγελμα «Πυρ-που συναντάμε σήμερα στα διάφορα χορευτικά. Στον Πόντο ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ στο τέλος του χορού, όπως ΚΛΕΙΣΙΜΟ ή ΠΥΡ δεν υπήρχαν. Συνήθως σταματούσε η μουσική ή κουραζότανε οι χορευτές και αποχωρούσαν, οπότε αυτόματα τελείωνε και ο χορός.....

Στο χωριό Κοσμά, τον χορό τον συναντάμε με 4 φιγούρες, οι οποίες κατόπιν παραγγέλματος επαναλαμβάνονται τρείς φορές η κάθε μία, με τελευταίο το γονάτισμα. Στο χωριό Κεχρόκαμπος (Τάροβα) Καβάλας ονομαστοί χορευτές του Σέρα, όλοι γεννημένοι στον Πόντο στα τέλη του προηγούμενου αιώνα ήταν:

Σεμερτζίδης Νικόλας , Aντωνιάδης Νικόλας , Αποστολίδης Ιωάννης (Βανέης) , Ιωακειμίδης Κωσταντίνος (Αξάμς)

(Ν. Ζουρνατζίδης, Συμβολή στην Έρευνα του Ποντιακού Χορού, σελ 114).
Ο ρυθμός του είναι επτάσημος 7/8 (2-2-3) γοργός.

Επιμέλεια κειμένου και κινούμενης εικόνας : κ.Κοκοβίδης - κ.Σιδηρόπουλος